مهندسی ژنتیک، به مجموعه روشهایی گفته میشود که به منظور جداسازی، خالص سازی، وارد کردن و بیان یک ژن خاص در یک میزبان بکار میروند و نهایتاً منجر به بروز یک صفت خاص و یا تولید محصول مورد نظر در جاندار میزبان میشود. کاربردهای مهندسی ژنتیک تقریباً نامحدود به نظر میرسد. این علم کاربردهای زیادی در علوم پایه، تولیدات صنعتی، کشاورزی و علوم پزشکی دارد. در زمینه علوم پایه، بررسیهایی مانند مکانیزمهای همانند سازی DNA و بیان ژنها در پروکاریوتها، یوکاریوتها و ویروسها و همچنین چگونگی ساخته شدن و تغییرات پروتئینهای داخلی سلول و همچنین مکانیزم ایجاد سرطان از جمله کاربردهای مهندسی ژنتیک است. در زمینه کشاورزی که بستر بسیاری از کاربردهای مهندسی ژنتیک است، تولید گیاهان مقاوم به آفات گیاهی و خشکی، تولید گیاهان پرمحصول و تولید گاوهای دارای شیر و گوشت بیشتر، را میتوان نام برد. و در زمینه کاربردهای پزشکی، تشخیص بیماریهای ارثی، تولید انسولین انسانی، تولید هورمون رشد انسان و... را میتوان نام برد. در سالهای اخیر گسترش و توسعهٔ تکنیکهای سنتز دی ان ای نوترکیب انقلابی را در درمان بسیاری از بیماریهای انسانی از جمله انواع سرطانها، اغلب بیماریهای خود ایمنی نظیر دیابت و همچنین تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریهای مادر زادی فراهم آوردهاست. تاریخچه امروزه دانش و فن مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی در عرصههای بسیار متنوع مانند کشاورزی، تغذیه و مواد غذایی، دامپروری، شاخههای مختلف علوم پزشکی و صنایع دارویی، صنایع تخمیری، صنایع نظامی، انرژی، محیطزیست و بهداشت بشر، استفادههای بسیار ارزشمندی پیدا کردهاست. اهمیت بعضی از اصول علمی، در زمان کشف آنها مشخص نمیشود، بلکه پس از مدت زمانی که میگذرد ارزش آنها معلوم میشود. یکی از مثالهای روشن این مساله کشف ساختمان سه بعدی DNA بوسیله جیمز واتسون و فرانسیس کریک در سال ۱۹۵۳ بود. این ساختمان نسبتاً ساده باعث شد تا دانشمندان سیستمهای مختلف ژنتیکی را بررسی کنند. اما مطلب به همین جا، ختم نشد و دانشمندان مختلف سعی کردند که از این اطلاعات استفاده نمایند. هدف آنها نیز بیان سادهای داشت. آنها خواستند تا یک DNA را از یک موجود بگیرند و در موجود دیگر وارد نمایند تا اثرات آن ژن در موجود ثانویه بروز کند. این علم نوین که به تدریج جای خود را در بین علوم دیگر پیدا کرد، با عناوینی چون زیستشناسی مولکولی، مهندسی ژنتیک و نهایتاً دی ان ای نوترکیب۱ شناخته میشود. مثال معروفی از کاربردهای مهندسی ژنتیک تولید سویه ای از باکتری اشرشیاکلی۲ است که قادر به سنتز انسولین انسانی است. تولید گیاهان مقاوم به تنشهای شوری و خشکی از دیگر مثالهای شناخته شدهٔ کاربردهای مهندسی ژنتیک است. مراحل مهندسی ژنتیک انتخاب ژن مورد نظر جداسازی ژن مورد نظر وارد کردن ژن مورد نظر در حامل تکثیر ژن در میزبان مناسب انتقال حامل ژن به سلول هدف تکثیر سلول هدف تولید انبوه محصول یا ایجاد صفت مورد نظر کاربردهای مهندسی ژنتیک دانش و فن مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی در عرصههای بسیار متنوع مانند کشاورزی، تغذیه و مواد غذایی، دامپروری، شاخههای مختلف علوم پزشکی و صنایع دارویی، صنایع تخمیری، صنایع نظامی، انرژی، محیطزیست و بهداشت بشر، استفادههای بسیار ارزشمندی پیدا کردهاست که برخی از انها در زیر شرح داده شدهاست. بیوتکنولوژی و علوم پزشکی کریستالهای انسولین کاربرد بیوتکنولوژی در زمینهٔ علوم پزشکی و دارویی، موضوعات بسیار گستردهای مانند ابداع روشهای کاملاً جدید برای «تشخیص مولکولی مکانیسمهای بیماریزایی و گشایش سرفصل جدیدی به نام پزشکی مولکولی»، «امکان تشخیص پیش از تولد بیماریها و پس از آن»، «ژندرمانی و کنار گذاشتن (نسبی) برخورد معلولی با بیمار و بیماری»، «تولید داروها و واکسنهای نوترکیب و جدید»، «ساخت کیتهای تشخیصی»، «ایجاد میکروارگانیسمهای دستکاری شده برای کاربردهای خاص»، «تولید پادتنهای تکدودمانی (منوکلونال)» و غیره را در بر میگیرد. امروزه برای تشخیصهای دقیق، پیشگیری، درمان اساسی بیماریها و در واقع سلامت و بهداشت جوامع ظاهراً راه دیگری جز پزشکی مولکولی بهنظر نمیرسد. ژن درمانی (Gene Therapy) بسیاری از صاحبنظران از سدهٔ حاضر بهعنوان سدهٔ مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی یاد میکنند. به اعتقاد بسیاری از دانشمندان، تولد ژندرمانی در اوایل دهه ۱۹۹۰، یک رخداد بزرگ و انقلابی بود که چشمانداز جدیدی را در عرصه پزشکی مولکولی ایجاد کرد؛ زیرا برای نخستین بار در تاریخ علوم زیستی، کاربرد روشها و فنون بسیار حساس و جدید جهت انتقال ژنهای سالم به درون سلولهای بدن و تصحیح و درمان ژنهای جهشیافته و معیوب، پنجرهای نو به سوی مبارزه جدی، اساسی و علّی (نه معلولی و در سطح فراوردههای ژنی) با بسیاری از بیماریها گشودهاست. ژندرمانی، در واقع انتقال مواد ژنتیکی به درون سلولهای یک موجود برای مقاصد درمانی میباشد که به روشهای متفاوت و متنوع (فیزیکی، شیمیایی و زیستی) صورت میگیرد. کشف بسیاری از ژنهای بیماریزای مهم در آینده نزدیک، کاربرد روشهای متنوع و بیسابقه غربالسازی ژنتیکی و پیشگوییهای بسیار دقیق پیرامون تعیین سرنوشت جنین از نظر بیماریهای ژنتیک پیش و پس از تولد، از دیگر قابلیتهای مهندسی ژنتیک و ژندرمانی است. پژوهشگران با انجام تحقیقات گسترده بر بسیاری از محدودیتهای موجود در زمینه ژندرمانی فائق آمدهاند. همچنین در زمینه هدفگیری بسیار اختصاصی سلول و انتقال ژن یا DNAی برهنه به درون آن- به عنوان دارو- پیشرفتهای چشمگیری حاصل شدهاست. علیرغم اینکه در حال حاضر ژندرمانی، روشی پرهزینه بوده و به فنون پیشرفته و تخصصی نیاز دارد، اما بهزودی از این روش در مورد طیف بسیار وسیعی از بیماریها استفاده خواهد شد. همچنین شواهد فزآینده و امیدبخشی وجود دارد که استفاده از روشهای پزشکی مولکولی، در آیندهای نه چندان دور و در مقایسه با وضع کنونی، صدها بار هزینههای درمانی را نیز کاهش خواهد داد. طرح بینالمللی ژنوم انسان (IHGP) پروژه بینالمللی ژنوم انسان، یکی از مهمترین و عظیمترین طرحهای تحقیقاتی زیستشناسی عصر حاضر است که با رمزگشایی از ژنوم انسان، گرههای بیشماری را گشوده و قلههای متعددی را فتح کردهاست. این طرح که انجام آن، مولود پیشرفتها و اطلاعات جدید محققان در عرصه مهندسی ژنتیک است، در آیندهای نزدیک، تحولات عمیق و غیرهمنتظرهای را در علوم پزشکی بهوجود خواهد آورد. طرح بینالمللی ژنوم انسان را میتوان نقطه عطفی در تاریخ علوم زیستی بهویژه مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی به حساب آورد. شناسایی مکانیسمهای مولکولی پیدایش سرطان امروزه از رهگذر بهکارگیری مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی، این پرسش که سرطان چگونه ایجاد میشود؟، دیگر جزء اسرار ناشناخته علمی به حساب نمیآید. در خلال دو دهة اخیر، پژوهشگران با استفاده از روشهای مولکولی و نتایج حاصل از مطالعاتی مانند طرح رمزگشایی از ژنوم انسان، به پیشرفتهای خیرهکنندهای در شناسایی علل و مراحل مولکولی پیدایش سرطان دست یافتهاند که در آینده نزدیک، به روشهای انقلابی در مسیر درمان آن منجر خواهد شد. با آنکه هنوز هیچکس قادر نیست زمان دقیق غلبه کامل بر سرطان را پیشگویی کند، اما چشمانداز آن بسیار نویدبخش است. در این راستا، تلاشهای گستردهای برای درمان سرطان با استفاده از روشهای ژندرمانی (مانند انتقال ژنهای بازدارندة سرطان به درون سلولها) به طور فزایندهای در حال افزایش است. مهار ژنهایی که بیشتر از اندازه طبیعی تکثیر یا بیان شدهاند (مانند آنکوژنهای فعالشده) و جایگزینی یک ژن ناقص یا حذفشده از جمله راهبردهای این روش درمانی به حساب میآیند. اخیراً پژوهشگران امریکایی نوعی ویروس «هوشمند» را طراحی کردهاند که بتواند در درون سلولهای سرطانی، تکثیر شده و تمام سلولهای بدخیم را در بدن از بین ببرد، اما به سلولهای سالم آسیبی نرساند. نتایج به دست آمده از این شیوة جدید، روی موشهای الگو موفقیتآمیز بوده و توانستهاست حدود ۶۰ درصد از سلولهای سرطانی را نابود سازد. شماری از شرکتهای دارویی جهان نیز با تکیه بر فرایندها و قابلیتهای بیوتکنولوژی مولکولی، بر روی طراحی داروها و عوامل درمانی مناسب جهت توقف ماشین تکثیر بیرویه سلولی (سرطان) فعالیت میکنند. بیشک انجام این پژوهشها، که در آیندهای نزدیک به نتایج مفیدی برای درمان شماری از سرطانهای انسانی منجر خواهد شد، بدون بکارگیری اصول و فنون مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی میسر نمیبود. شبیهسازی(Cloning) از دیگر موضوعات بسیار مهم روز در زمینه مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی، که ارتباط تنگاتنگی با علوم پزشکی داشته و احتمالاً در آینده منشأ تحولات بزرگی در این زمینه خواهد بود، بحث کلونسازی (همانندسازی یا شبیهسازی) یا تکثیر غیرجنسی سلولها است؛ که طی آن با همانندسازی از روی سلول بالغ یک موجود زنده، نسخهای مشابه موجود اولیه ساخته میشود. شایان ذکر است که نخستین موفقیت انسان در کلونسازی یک پستاندار بالغ (گوسفند دالی) در سال ۱۹۹۶ توسط یان ویلموت انگلیسی و همکاران وی در مؤسسه راسلین (ادینبر، اسکاتلند) با انتقال هستة یک سلول سوماتیک (غیرجنسی) بهدرون سیتوپلاسم یک اووسیت (سلول جنسی ماده) که هستهاش خارج شده بود، به دست آمد. به طور کلی، محققان علم ژنتیک و بیوتکنولوژیستهای مولکولی اعتقاد دارند که تلاشهای آنها در این زمینه، میتواند به کاربردهای بسیار ارزشمندی در زمینههای پزشکی، کشاورزی و مانند آنها منجر شود. البته علیرغم بحثهای بسیار جدی که در مورد سوء استفادههای احتمالی از مقوله شبیهسازی و عواقب زیستی و اخلاقی آن در دنیا وجود دارد، خوشبختانه اعتقاد اکثریت قابل توجهی از صاحبنظران امر که با درک مسئولیت خطیر انسانی خود، به پژوهشهای متنوع و گسترده مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در عرصه پزشکی مولکولی مشغولند، این است که تحقیقات مذکور باید تنها برای مقاصد پیشگیری، تشخیص و درمان اساسی بیماریها به کار رفته شود. ژنتیک مولکولی و صنعت در سالهای اخیر، ژنتیک مولکولی در صنایع گوناگون جایگاه منحصر به فردی پیدا کردهاست. امروزه در برخی از معادن دنیا، استخراج و بازیافت کانیهای پرارزشی مانند طلا، نقره، مس و اورانیوم به کمک میکروارگانیسمها و با روشهای زیستی (Bioleaching) صورت میگیرد. تولید صنعتی بسیاری از اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک، اسید استیک و اسید لاکتیک و همچنین تولید روغنهایی با ترکیبات اسیدهای چرب ویژه که دارای ارزش بالایی در صنایع غذایی و مواد پاککننده هستند، از دیگر زمینههای حضور فعال ژنتیک در صنعت است. علاوه بر این، به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران، یکی از عرصههای بسیار حیاتی ژنتیک، در «صنایع آنزیمی» است؛ چراکه به جرأت میتوان ادعا کرد بدون استفاده از فرایندهای ژنتیکی و طراحی سویههای میکروبی مهندسی ژنتیک شده، پیشرفتهای بزرگ بشر در زمینه تولید انبوه آنزیمها و بیوکاتالیستهای بسیار با ارزش و متنوع که بهعنوان مواد مادر در صنایع گوناگون غذایی، شیمیایی، سلولزی، نفت، تولید شویندهها و غیره به کار میروند، تقریباً غیرممکن و دور از دسترس بود. تولید پلاستیکهای قابل تجزیه (Green Plastics)، تولید انرژیهای تجدیدپذیر با استفاده از بیومس (Biomass)، طراحی و تولید ساختارهای نانومتری (Nanostructures) جدید مثل بیوترانزیستورها، بیوچیپها و پلیمرهای پروتئینی با استفاده از روشهای مهندسی پروتئین، بکارگیری روشهای ژنتیک در افزایش بازیافت و سولفورزدایی نفت خام و پاکسازی آلودگیهای زیستمحیطی به کمک فرایندهای زیستی، از دیگر عرصههای نوین و با ارزش ژنتیک در صنعت و محیط زیست به شمار میروند. ژنتیک و کشاورزی رشد فزآینده جمعیت جهان و افزایش تقاضا برای مواد غذایی در دهههای اخیر موجب شد تا در زمینة علوم کشاورزی و مواد غذایی شاهد یک گذر جدی و اجتنابناپذیر از کشاورزی سنتی به کشاورزی پیشرفته و بکارگیری روشهای نوین ژنتیک در تولید محصولات زراعی و دامی باشیم. همانگونه که میدانیم، گیاهان، اصلیترین و مهمترین منابع تجدیدشونده جهان هستند که علاوه بر تأمین غذای آدمی و حیوانات، نیازهای غیرتغذیهای، شیمیایی و صنعتی هم توسط آنها مرتفع میگردد. به همین دلیل، کاربرد روشهای مهندسی ژنتیک و ژنتیک مولکولی برای افزایش کمی و کیفی محصولات از یک سو و کاهش هزینهها و زمان تولید از سوی دیگر، استفاده از این روشها در شاخههای گوناگون کشاورزی را بسیار ارزشمند کردهاست. تولید گیاهان تراریخته بهکارگیری روشها و فنون مهندسی ژنتیک و ژنتیک مولکولی به طور جدی از سال ۱۹۸۳ آغاز و روندی به شدت رو به رشد را به ویژه در قلمرو اصلاح گیاهان زراعی استراتژیک، طی کرد. پیشرفت در این حوزه، فوقالعاده چشمگیر است. بهطوریکه در مدتی کمتر از هشت سال، سطح زیر کشت گیاهان دستورزی شده ژنتیکی (Transgenic)، وسعتی بالغ بر ۶۰ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی جهان را به خود اختصاص داد. به این ترتیب، مهندسی ژنتیک و ژنتیک مولکولی به منظور تأمین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد جهان وارد عمل شده و مواد غذایی حاصل دستکاری ژنتیکی (GMOs) به تدریج وارد بازار شد. در سال ۱۹۸۶ نخستین آزمایشهای مزرعهای، با تنباکوی تراریخته، در امریکا و فرانسه صورت گرفت. چین نخستین کشوری بود که در سال ۱۹۹۰، تولیدگیاهان تراریخته (تنباکو) را به شکل تجاری آغاز کرد. امریکا، دومین کشوری بود که در سال ۱۹۹۴، گیاه تراریخته گوجهفرنگی را به شکل تجارتی تولید نمود. پس از آن، در فاصله سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۶، ۳۵ گیاه تراریخته تولید شد که حدود ۸۰ درصد آنها مربوط به دو کشور امریکا و کانادا بودند. تا سال ۱۹۹۹، بین ۲۵ تا ۴۵ درصد تولید برخی از محصولات اصلی زراعی (ذرت، سویا و غیره) در امریکا، با استفاده از گیاهان تراریخته صورت میگرفت. درحال حاضر، حداقل ۲۵ درصد از سطح زیر کشت ذرت تراریخته و ۴۰ درصد از سطح زیرکشت سویای تراریختة جهان در امریکاست. وارد کردن ژنهای فراوان (مربوط به صفات مختلف) به دهها گونه گیاهی مانند گندم، جو، گوجهفرنگی، ذرت، سیب زمینی، سویا، پنبه، مارچوبه، تنباکو و چغندرقند جهت اصلاح یا بهبود فراوردههای کشاورزی، امکان تغییر ژنتیکی در راههای بیوسنتزی گیاهان برای تولید انبوه موادی مانند روغنهای خوراکی، مومها، چربیها و نشاستهها که در شرایط عادی به میزان بسیار جزیی تولید میشوند و کنترل آفات زیستی، تنها نمونههای کوچکی از کاربردهای گسترده گیاهان ترانسژنی (تراریخته) را شامل میشوند. اطلاعات بیشتر در این زمینه در جدول شماره ۴ ارایه شدهاست. احیای مراتع و جنگلها و حفظ تنوع گونههای گیاهی و جانوری در مناطق کویری و بیابانی از دیگر عرصههای کشاورزی است که با کمک ژنتیک مولکولی روند سریعتری یافتهاست. برای مثال، ژنتیکیستها با شناسایی، تکثیر و پرورش گونههای واجد ژنهای مقاومت به نمک، گیاهان مقاومی مانند کاکتوسها، کاج و سرو اصلاح شدهای را تولید کردهاند که قابلیت رشد و تکثیر در مناطق سخت بیابانی را پیدا کردهاند. همچنین به کمک روشهای ژنتیک، از جلبکها و گلولای موجود در دریاها، ترکیبات و کودهای زیستی سودمندی را برای حاصلخیزی زمینهای کشاورزی تولید میکنند. تولید جانوران ترانسژنیک تولید جانوران دستورزی شده (ترانسژنیک) نیز از دیگر دستاوردهای بسیار مهم بیوتکنولوژی و ژنتیک جدید در عرصه علوم زیستی است که اهداف ارزشمندی را دنبال میکند. جانور ترانسژن علاوه بر مادة ژنتیکی خود، واجد مقداری مادة ژنتیکی اضافی با منشا خارجی میگردد. این جانور باید قادر باشد که ژن بیگانه را به نسلهای بعدی انتقال دهد. امروزه روشهای متعددی برای ایجاد جانوران ترانسژنیک ابداع شدهاست. برخی از جنبههای اقتصادی مهندسی ژنتیک و ژنتیک مولکولی ژنتیک از جمله علوم نوین است که بهعنوان یک ابزار مناسب و قدرتمند برای دستیابی به توسعة پایدار بهشمار میآید. بنابراین در جهان امروز، توجه به توانمندیها و قابلیتهای بیشمار این صنعت، بهویژه در کشورهای کمتر توسعهیافته و فقیر، میتواند از جمله عوامل مهم در پیشرفت اقتصادی و رسیدن به رفاه اجتماعی بالاتر، محسوب گردد
لیونل آندرس "لئو" مسی کوچیتینی (به اسپانیایی: Lionel Andrés "Leo" Messi Cuccittini)۴ فوتبالیست حرفهای اهل کشور آرژانتین و عضو بارسلونای اسپانیا و تیم ملی آرژانتین است که در پستهای مهاجم و بال بازی میکند. او اکنون کاپیتان تیم ملی فوتبال آرژانتین است. مسی در ۲۱ سالگی توپ طلای اروپا را ازآن خود کرد. وی همچنین نامزد دریافت عنوان بهترین بازیکن سال فوتبال جهان شد. در سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۹، اولین جایزهٔ توپ طلای خود را دریافت کرد و همچنین بهترین بازیکن سال شد. وی موفقیتهای خود را با دریافت توپ طلای سالهای ۲۰۱۱٬۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ تکمیل کرد. او در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵ عنوان بهترین بازیکن سال اروپا را دریافت کرد. مسی در ۲۴ سالگی بهترین گلزن تاریخ فوتبال بارسلونا در تمامی رقابتها شد. لئو در سن ۲۵ سالگی جوانترین بازیکن تاریخ رقابتهای لالیگا لقب گرفت که توانسته ۲۰۰ گل در این لیگ به ثمر رساند؛ از او میتوان بهعنوان بهترین بازیکن نسل خود نام برد. همچنین وی از دیدگاه کارشناسان بزرگ فوتبال و تحقیقات کالج هلند باهوشترین بازیکن دنیا به حساب میآید. بازیکنی که در یک صدم ثانیه توانایی تصمیم گیری با توپ را دارد.۵۶۷ مسی اولین بازیکنی است که چهار بار برنده توپ طلای اروپا و جهان و یکبار هم به عنوان بهترین بازیکن زیر ۲۱ سال جهان برگزیده شده است. او همچنین بهترین بازیکن سال فوتبال جهان در سالهای ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲۸۹۱۰۱۱۱۲ بودهاست و از این حیث رکورددار است.۱۳ شیوهٔ بازی او و تواناییهایش باعث شدهاست که وی با دیهگو مارادونا مقایسه شود؛ این درحالی است که مارادونا مسی را «جانشین» خود میداند مسی بهترین گلزن تاریخ باشگاه بارسلونا در بازیهای رسمی به شمار میآید.۱۶ او توانست در سال ۲۰۱۲ صاحب رکورد بیشترین گل زده در یک سال با ۹۱ گل شود.۱۷ البته این رکورد را فیفا ثبت نکرد.۱۸ مسی به همراه بارسلونا ۶ بار قهرمان لالیگا، دو بار قهرمان جام حذفی اسپانیا، پنج بار برنده سوپرکاپ اسپانیا، سه بار قهرمان لیگ قهرمانان اروپا، دو بار قهرمان سوپر کاپ اروپا و دو بار قهرمان جام باشگاههای جهان شده است. مسی اولین و تنها بازیکنی است که در چهار رقابت لیگ قهرمانان اروپا به عنوان آقای گلی دست یافته است. وی همچنین اولین بازیکنی است که در این رقابتها رکورد بیشترین هت تریک(۴) را در اختیار دارد. او در سال ۲۰۱۲ در لیگ قهرمانان اروپا تاریخساز شد و نخستین بازیکنی شد که در یک مسابقهٔ این جام پنج گل به ثمر رسانده است. وی همچنین به رکورد خوزه آلتافینی رسید و در یک فصل لیگ قهرمانان ۱۴ گل به ثمر رساند. مسی رکورد بیشترین گل زده در لیگهای اروپایی را در فصل ۱۲–۲۰۱۱ با ۷۳ گل به نام خود ثبت کرده است. او در همان فصلِ لالیگا رکورد ۵۰ گل را از خود به جای گذاشت و همچنین اولین بازیکنی شد که در شش رقابت مختلف در یک فصل هم گل زده و هم پاس گل داده است. لئو در ۱۶ فوریه ۲۰۱۳ سیصدمین گل خود در تیم بارسلونا را به ثمر رساند. او در ۳۰ مارس ۲۰۱۳ در نوزدهمین بازی متوالی در لالیگا موفق به گلزنی شد و اولین بازیکن تاریخ شد که در یک لیگ حرفهای فوتبال در تمام بازیهای متوالی در برابر همهٔ تیمها موفق به گلزنی شده است. او در مارس ۲۰۱۴ مقابل رئال مادرید موفق به هت تریک شد که تبدیل به بازیکنی شد که در تاریخِ ال کلاسیکو بیشترین هت تریک را داشته است. او با ۲۸۵ گل زده، بهترین گلزن تاریخ لالیگا است. همچنین با ۷۷ گل مشترکا با کریستیانو رونالدو رکورددار لیگ قهرمانان اروپا ست.۱۹ او یکی از اعضای تیم ملی جوانان آرژانتین در جام جهانی جوانان ۲۰۰۵ بود که توانستند قهرمان آن مسابقات شوند. او در آن مسابقات بهترین بازیکن و همچنین بهترین گلزن آن مسابقات شد. مسی در المپیک پکن نیز به همراه تیم المپیک آرژانتین به مقام قهرمانی دست یافت. او تیم ملی کشورش را در تورنمنتهایی همچون جامهای جهانی ۲۰۰۶، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ و مسابقات کوپا آمریکا در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۱ همراهی کردهاست. وی جوانترین آرژانتینی است که در جام جهانی بازی کرده و موفق به گلزنی شده است. در سال ۲۰۰۸ مسی به همراه تیم فوتبال آرژانتین مدال طلای المپیک را کسب کرد. در سال ۲۰۱۳، اسپورتزپرو او را در ردهٔ دوم پولسازترین ورزشکار جهان جای داد.۲۰مسی در سال ۲۰۱۴ با کسب چهار عنوانِ بهترین بازیکن زمین در چهار بازیِ متوالی آرژانتین را به فینال جام جهانی رساند. وی همچنین جایزهٔ توپ طلایی را، به عنوان بهترین بازیکن تورنمنت ازآن خود کرد. اوایل زندگی مسی در روزاریو، سانتا فه بهدنیا آمد. پدرش خورخه هوراکیو مسی، کارگر کارخانه بود و مادرش سلیا ماریا کوچیتینی، یک نظافتچی نیمهوقت بود.۲۲۲۳۲۴۲۵ اصلیت والدین مسی ایتالیایی است و به شهر آنکونا باز میگردد. جد او، آنجلو مسی در سال ۱۸۸۳ به آرژانتین مهاجرت کردهاست.۲۶۲۷ لیونل دو برادر بزرگتر به نامهای رودریگو و ماتیاس و یک خواهر به نام ماریا سل دارد.۲۸ او از پنج سالگی فوتبال خودش را در تیم گراندولی آغاز کرد؛ تیمی که پدرش در آن زمان مربیش بود.۲۹ او در سال ۱۹۹۵ به نیولز اولد بویز رفت تیمی که در همان شهر روزاریو قرار داشت.۲۹مسی پس از مدتی به عنوان شخصی جوان به یک نقطهٔ قوت در آن تیم تبدیل شد؛ او تنها یک بازی را در چهارسال بعدی حضورش از دست داد و در آنجا به ماشین شماره ۸۷ مشهور شد. عدد ۸۷ از سال تولد او الهام گرفته شده بود.۳۰ در سن۱۱ سالگی تشخیص دادهشد که او با کمبود هورمون رشد مواجهاست.۳۱ ریور پلاته به پیشرفت مسی علاقه نشان داد اما تمایلی به پرداخت هزینههای درمان بیماری مسی که ۹۰۰ دلار در ماه بود، نداشت.۲۵کارلس رکساچ، مدیر ورزشی وقت باشگاه بارسلونا، توسط بستگان مسی در لیدا و کاتالونیا، از استعداد او آگاه شدهبود و مسی وخالهاش آماده برای ترتیب دادن مذاکره با او بودند.۲۵رکساچ، بدون کاغذی در دست، پیشنهاد قرارداد مسی را بر روی دستمال کاغذی نوشت. تیمهای باشگاهی بارسلونا مسی بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ ابتدا در تیم نوجوانان بارسلونا و پس از آن در تیم مبتدیان A و B بارسلونا بازی کرد و در تیم مبتدیان A توانست ۳۷ گل را در ۳۰ بازی به ثمر رساند. وی در سال ۲۰۰۳ به دلیل مشکلات مالی باشگاه تا مرز جدایی از تیم بارسلونا پیش رفت. اما مربی تیم جوانان مدیریت را قانع کرد تا او را در باشگاه حفظ کند(سسک فابرگاس در طول این بحران از تیم جدا شد).۳۴ مسی در فصل ۰۴–۲۰۰۳ با رکوردی عجیب در ۵ تیم مختلف بازی کرد.۳۵ او اولین بازی اش در تیم مبتدیان B را با یک گل آغاز کرد و به تیم A ارتقاء یافت و در ۱۴ بازی ۲۱ گل به ثمر رساند. پس از آن در ۲۹ نوامبر ۲۰۰۳ در تیم C بارسلونا آغاز به کار کرد و سپس در ۶ مارس ۲۰۰۴ در تیم B بارسلونا مشغول به بازی شد. او در طول فصل برای هر دو تیم بازی کرد و در ۱۰ بازی پنج گل به ثمر رساند و در پنج بازی بعدی نتوانست گلی به ثمر رساند.۳۶۳۷۳۸ مسی اولین بازی رسمیش در ترکیب اصلی بارسلونا را در ۱۶ نوامبر ۲۰۰۳ زمانی که ۱۶ سال و ۱۴۵ روز داشت در دیداری دوستانه برابر پورتو انجام داد.۳۹۴۰۴۱ کمتر از یک سال بعد، در ۱۶ اکتبر ۲۰۰۴، فرانک ریکارد، مسی را در بازی مقابل اسپانیول به میدان فرستاد تا اولین بازیش را در لالیگا انجام دهد (در حالی که ۱۷ سال و ۱۱۴ روز سن داشت). او تاکنون سومین بازیکن جوان بارسا است که در لالیگا بازی کردهاست. جوانترین بازیکنی که در لیگ برای باشگاه به میدان رفتهاست بویان کرکیچ است که این رکورد را در سپتامبر ۲۰۰۷ بهدستآورد. وقتی لیونل نخستین گل خود برای باشگاه را در برابر آلباسته در تاریخ ۱ مه ۲۰۰۵ بهثمر رساند، تنها ۱۷ سال و ده ماه و هفت روز سن داشت و همین هم باعث شد که جوانترین گلزن تاریخ بارسلونا در لالیگا شود.۴۲ البته تا زمانی که کرکیچ با گل زدن روی پاس گل مسی در سال ۲۰۰۷ این رکورد را بشکند.۴۳ مسی در مورد سرمربی سابقش، فرانک رایکارد، گفتهاست: واقعیت این است که ریکارد عامل اصلی پیشرفت من بود. اعتمادی که او در موقعی که من فقط شانزده یا هفده ساله بودم به من داشت را هرگز فراموش نخواهم کرد۴۴ فصل ۲۰۰۵–۲۰۰۶ من بازیکنی را دیدهام که جایگاهم در فوتبال آرژانتین را به ارث خواهد برد و او نامش مسی است. دیگو مارادونا در ۱۸ سالگیِ مسی، در فوریه ۲۰۰۶۴۵ در ۱۶ سپتامبر، برای دومین بار در طول سه ماه، بارسلونا اعلام کرد که قرارداد مسی را تمدید کردهاست: وقت آن رسیدهاست که قرارداد او را که دیگر یکی از بازیکنان ترکیب اصلی بهشمار میآید بهبود ببخشیم؛ ما قرارداد مسی را تا ژوئن ۲۰۱۴ تمدید کردهایم.۲۹ مسی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۵ شهروند اسپانیایی شد.۴۶ او سپس آماده برای انجام دادن اولین بازی خود در فصل ۲۰۰۵–۲۰۰۶ لیگ دسته اول اسپانیا شد. مسی اولین بازی اروپاییاش را در تاریخ ۲۷ سپتامبر مقابل تیم ایتالیایی اودینزه در لیگ قهرمانان اروپا انجام داد۳۹ هواداران در ورزشگاه بارسلونا، نیوکمپ، مسی را بهخاطر تسلط بر روی توپ و پاسهای ترکیبی با رونالدینیو که باعث شدهبود بارسلونا امتیاز لازم را کسب کند، تشویق کردند.۴۷ مسی شش گل در هفده بازی لیگ زد و یک گل هم در لیگ قهرمانان در شش مسابقه به ثمر رساند. فصل بازی او قبل از موعد مقرر در ۷ مارس ۲۰۰۶ بهپایان رسید؛ چونکه در دیدار مقابل چلسی در مرحله دوم لیگ قهرمانان دچار پارگی عضله در پای دومش شد و مصدوم شد.۴۸ و بارسلونا در پایان با رایکارد قهرمان اسپانیا و اروپا شد.۴۹۵۰ فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۷ مسی لحظاتی قبل از گل زدن به ختافه در فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۷، مسی با زدن ۱۴ گل در ۲۶ بازی جایگاه خود را به عنوان یک بازیکن کلیدی تثبیت کرد.۵۱ در ۱۲ نوامبر، مسی در بازی مقابل ساراگوسا از ناحیه استخوان پا دچار مصدومیت شد که منجر به دوری ۳ ماهه او از حضور در زمینهای فوتبال شد.۵۲۵۳ پس از پایان مصدومیت، مسی در روز ۱۱ فوریه در مقابل ریسینگ سانتاندر در نیمهٔ دوم بازی به عنوان یار تعویضی به زمین آمد. در ۱۱ مارس، مسی با آمادگی کامل در الکلاسیکو ظاهر شد و موفق به هتتریک شد تا نتیجهٔ تساوی ۳–۳ را برای بارسای ۱۰ نفره به ارمغان بیاورد.۵۴ با هتریک در این بازی، او بعد از ایوان زامورانو–که برای رئال مادرید در فصل ۱۹۹۴–۱۹۹۵ موفق به هتتریک شده بود– اولین بازیکنی شد که توانست در الکلاسیکو موفق به انجام این کار شود. او تا انتهای فصل گلهای بیشتری زد. ۱۱ گل از ۱۴ گلی که او در طی فصل به ثمر رساندهبود در ۱۳ بازی آخر به ثمر رسید.۵۵ از آنجا که او همواره با مارادونا مقایسه میشود، مسی توانست ثابت کند که این مقایسه عبث نبوده است. چرا که مسی در این فصل توانست یاد بعضی گلهای ویژه مارادونا را زنده کند.۵۶در ۱۸ آوریل ۲۰۰۷، او توانست در بازی مرحله نیمه نهایی کوپا دل ری مقابل ختافه دو گل بزند، که یکی از آنها شباهت بسیاری به گل معروف دیهگو مارادونا در بازی مقابل انگلیس در چارچوب جام جهانی ۱۹۸۶ –گلی که با عنوان گل برتر قرن شناخته میشود– داشت.۵۷خبرگزاریهای ورزشی به بررسی شباهت بین گل او و گل مارادونا پرداختند و از آن سو رسانههای اسپانیایی به او لقب «مسیدونا» دادند.۵۸او تقریباً به اندازه مارادونا یعنی ۶۲ متر (۲۰۳ فوت) در بازی دوید، تعداد یکسانی بازیکن را از پیش روی برداشت (شش بازیکن با احتساب دروازهبان)، از یک منطقه مشابه گل را به ثمر رساند و همچنین از پرچم کرنر آغاز به دویدن کرد. این همانند کاری است که ۲۱ سال پیش مارادونا در مکزیک انجام داد.۵۶در کنفرانس خبری بازی، دکو همتیمی مسی گفت: این بهترین گلی بود که در طول زندگیام دیدهام.۵۶در بازی با اسپانیول نیز مسی گلی زد که شباهت قابل ملاحظهای با گل دست خدای مارادونا مقابل تیم ملی انگلیس در نیمه نهایی جام جهانی داشت. مسی خود را به توپ رساند و به وسیلهٔ دستش توپ را به پشت سر کارلوس کامنی، دروازهبان حریف، هدایت کرد.۵۹این گل او باعث اعتراض بازیکنان اسپانیول شد و نمایش دوباره این حرکت، نشاندهنده خطای هندِ لیونل مسی بود.۵۹ در آن زمان رایکارد تصمیم گرفت مسی را از جناح چپ به بال راست انتقال دهد تا بتواند از آن جناح به سمت مرکز محوطه جریمه گریز زند و با پای چپش شوت کند. تصمیمی که در ابتدا با مخالفت مسی روبرو شد.۶۰ فصل ۲۰۰۷–۲۰۰۸ ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۷، مسی در حال گل زدن به سویا در ورزشگاه نیوکمپ مسی در این فصل برای جایزهٔ تیم برتر ۱۱ نفرهٔ فیفا، برای پست مهاجم نامزد شد. یک نظرسنجی که در نسخهٔ آنلاین روزنامهٔ اسپانیایی مارکا انجام شد، نشان داد که لیونل مسی با رای ۷۷ درصدی بهترین بازیکن جهان شناخته میشود.۶۱ مقاله نویسان روزنامههای شهر بارسلونا، مانند ال موندو دیپورتیوو و اسپورت بر این عقیده بودند که توپ طلای اروپا باید به لیونل مسی داده شود. عقیدهای که مورد حمایت فرانتس بکن باوئر قرار گرفت.۶۲ شخصیتهای مهم فوتبالی، مانند فرانچسکو توتی بیان داشتند که آنها مسی را یکی از بهترین بازیکنهای حال حاضر فوتبال دنیا میدانند.۶۳ مسی در آن فصل، برای دریافت توپ طلای اروپا پس از کاکا و کریستیانو رونالدو در جایگاه سوم قرار گرفت. وی همچنین برای عنوان بهترین بازیکن جهان سال ۲۰۰۷، برای بار دوم پس از کاکا در جایگاه دوم قرار گرفت. مسی برای جایزهٔ فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال بعد از کاکا و آندره آ پیرلو جای گرفت.۶۴ در ۲۷ فبریه، مسی در در صدمین بازی رسمیش در بارسلونا، در برابر والنسیا۶۵ قرار گرفت؛ اما تنها چند روز بعد، به دلیل مصدیمیتی که در چهارم مارس در لیگ قهرمانان اروپا و در بازی برابر سلتیک گریبان گیر او شد، برای شش هفته از میادین دور ماند. مصدومیت مسی از نوع پارگی عضله در ران چپش بود. این چهارمین بار در سه فصل گذشته بود که مسی دچار این نوع از مصدومیت میشد.۶۶ مسی در آن فصل لیگ قهرمانان شش گل به ثمر رساند و یک پاس گل داد. درحالی که بارسلونا در نیمه نهایی برابر منچستر یونایتد، قهرمان آن فصل لیگ قهرمانان شکست خورد. مسی در پایان آن فصل، در تمامی رقابتها ۱۶ گل به ثمر رسانده بود و ۱۳ بار پاس گل داده بود. فصل ۲۰۰۸–۲۰۰۹ مسی، در تقابل با منچستر-فینال لیگ قهرمانان ۲۰۰۹ به محض خروج رونالدینیو از باشگاه، مسی پیراهن شماره ۱۰ او را به ارث برد. او در این فصل، برای جایزهٔ بهترین بازیکن جهان در سال ۲۰۰۸ با ۶۷۸ امتیاز در جایگاه دوم جای گرفت. وی همچنین برای جایزهٔ بهترین بازیکن بازی سازِ فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال، برای دومین سال متوالی در جایگاه دوم جای گرفت.۶۷ مسی اولین هت تریک خود را در سال ۲۰۰۹، در کوپا دل ری و در بازی برابر اتلتیکو مادرید به انجام رساند، که در نهایت بارسلونا بازی را ۳ بر ۱ به سود خود به پایان برد.۶۸مسی در یکم فبریه ۲۰۰۹ به عنوان بازیکن ذخیره در نیمهٔ دوم وارد زمین شد و دو گل به ثمر رساند و بازی ۱–۰ باختهٔ بارسلونا در برابر ریسینگ سانتاندر را به ۲–۱ تبدیل کرد، که در نهایت بارسلونا بازی را به سود خود به پایان برد. دومین گل مسی در این مسابقه، ۵۰۰۰امین گل بارسلونا در تاریخ لیگ برتر اسپانیا بود.۶۹ در ۸ آوریل ۲۰۰۹، او دومین گل خود را در برابر بایرن مونیخ و در لیگ قهرمانان اروپا به ثمر رساند و رکورد جدیدی را با ۸ گل زده در این رقابتها برای خود ثبت کرد.۷۰ مسی در بازی در برابر رئال مادرید، در سانتیاگو برنابئو دو بار گلزنی کرد (۳۵امین و ۳۶امین گل او در آن فصل)، که موجبات باخت ۶–۲ رئال مادرید در آن بازی را فراهم آورد. شکستی که ستگینترین باخت رئال از سال ۱۹۳۰ قلمداد میشد.۷۱ مسی در بازی برابر اتلتیکو بیلبائو یک گل به ثمر رساند و ۲ پاس گل داد، که نهایتاً بارسلونا بازی را ۴–۱ به سود خود پایان برد و مسی اولین کپا دل ری خود را در ۱۳ می به بالای سر برد.۷۲ او به تیم خود کمک کرد تا دومین قهرمانی خود، یعنی قهرمانی در لالیگا را به دست آورد. در ۲۷ می، مسی با گل دقیقهٔ ۷۰ خود در فینال لیگ قهرمانان اروپا بارسلونا را قهرمان کرد. وی همچنین بهترین گلزن آن فصل لیگ قهرمانان، جوانترین آقای گل تاریخ رقابتها با نه گل شد.۷۳ مسی در آن فصل مهاجم سال یوفاو بازیکن باشگاهی سال یوفا شد.۷۴ تیم بارسلونا در آن فصل کوپادل ری، لا لیگا و لیگ قهرمانان اروپا را فتح کرد.۷۵ این اولین بار در تاریخ بود که یک تیم اسپانیایی سه جام مختلف را در یک فصل به دست میآورد. مسی آن فصل را با ۳۸ گل و ۱۸ پاس گل به پایان برد. فصل ۲۰۰۹–۲۰۱۰ هر وقت با توپ میدود مهار ناشدنی است...او مانند پلی استیشن است. او میتواند از تمام اشتباهاتِ ما بهره ببرد. آرسن ونگر، سرمربی آرسنال پس از باخت ۴–۱ تیمش مقابل بارسلونا، در ۶ آپریل ۲۰۱۰۴۵ مسی در جام باشگاههای جهانِ سال ۲۰۰۹ بعد از فتح سوپرکاپ یوفا در سال ۲۰۰۹، سرمربی بارسلونا پپ گواردیولا اعلام کرد که احتمالاً مسی بهترین بازیکنی است که او تا به حال دیده است.۷۶ شاید به همین خاطر بود که گواردیولا در این فصل تصمیم گرفت مسی را از موقعیت بال راست به موقعیتی منتقل کند تا او به عنوان "۹ کاذب" در مرکز خط هجومی بارسلونا نقش ایفا کند.۷۷ در ۱۸ سپتامبر، مسی قراردادی جدید با بارسلونا امضاء کرد که با دستمزدی به میزان ۲۵۰ میلیون یورو تا سال ۲۰۱۶ اعتبار داشت. دستمزدی که مسی را همراه با زلاتان ابراهیموویچ با حقوق سالیانه ۹/۵ میلیون یورو به گرانترین بازیکن لالیگا بدل کرد.۷۸۷۹ مسی در ۱ دسامبر ۲۰۰۹ با اختلاف امتیاز قابل توجه در برابر کریستیانو رونالدو (۴۷۳ در برابر ۲۳۳) توپ طلای اروپا را تصاحب کرد.۸۰۸۱۸۲وی همچنین برای جایزهٔ بهترین بازی ساز فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال بعد از ژاوی هرناندز در جایگاه دوم قرار گرفت.۸۳ مسی در ۱۹ دسامبر، در فینال جام باشگاههای جهان در شهر ابوظبی گل برتری تیمش را مقابل تیم استودیانتس به ثمر رساند و ششمین افتخار باشگاه در آن سال را به بارسلونا هدیه کرد.۸۴او دو روز بعد به عنوان بهترین بازیکن سال جهان معرفی شد و توانست کریستیانو رونالدو، ژاوی، کاکا و آندرس اینیستا را برای کسب این عنوان شکست دهد.۸۵این اولین بار بود که او این جایزه را برنده شده بود و اولین آرژانتینی شد که به این اقتخار نائل آمد.۸۶ در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۰، اولین هت تریک خود در این فصل را در مقابل تیم تنریفه به انجام رساند و پیروزی ۵–۰ تیمش را رقم زد؛ وی در ۱۷ ژانویه ۱۰۰امین گل فصل تیم را در برابر سویا به ثمر رساند و در پیروزی ۴–۰ تیمش سهیم شد.۸۷ مسی با هت تریک برابر والنسیا تیمش را به پیروزی خانگی رساند و در نهایت با هت تریک دیگر برابر رئال زاراگوزا، موجبات برد ۴–۲ برابر آن تیم را فراهم نمود.۸۸ وی ۲۰۰امین بازی خود در لالیگا را در ۲۴ مارس ۲۰۱۰ مقابل تیم اوساسونا انجام داد. در ۶ آوریل ۲۰۱۰ برای اولین بار در بازی حرفهای خود، چهار گل در یک مسابقه به ثمر رساند و با گلزنی برابر آرسنال در مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا، برد خانگی تیمش را تحقق بخشید.۸۹۹۰این گلزنی او باعث شد تا از ریوالدو سبقت بگیرد و بهترین گلزن باشگاه بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا در تمام ادوار شود.۹۱مسی در بازی نهایی لیگ در آن فصل، دو گل در نیمهٔ دوم مقابل تیم وایادولید به ثمر رساند تا رکورد ۳۴ گل رونالدو در یک فصل در سال ۱۹۹۷ را بشکند.۹۲ وی در ۳ ژوئن ۲۰۱۰ برای بار دوم باریکن سال لالیگا لقب گرفت.۹۳ او فصل را با ۴۷ گل در تمام رقابتها به پایان رساند و به رکورد رونالدو در فصل ۹۷–۱۹۹۶ رسید و ۱۱ پاس گل نیز داد.۹۴ فصل ۲۰۱۰–۲۰۱۱ متاسفم برای کسانی که میخواهند برای جایگاه مسی رقابت کنند — این غیرممکن است، این پسر منحصر بفرد است. پپ گواردیولا سرمربی اسبق بارسلونا۹۵ در ۲۱ اوت، مسی در اولین بازیاش در فصل، مقابل سویا در چارچوب سوپرکاپ اسپانیا –که با حساب ۴–۰ به سود بارسلونا به پایان رسید– هتتریک کرد و باعث شد که تیمش فاتح اولین جامش در فصل شود؛ با وجود اینکه بارسا بازی رفت را ۳–۱ واگذار کردهبود.۹۶ او در روز ۲۹ اوت ۲۰۱۰ لالیگا را با گل مقابل ریسینگ سانتاندر در تنها بعد از سهدقیقه از شروع بازی آغاز کرد.۹۷ او در لیگ قهرمانان نیز نمایش خوبی داشت و در مقابل پاناتینایکو در بازیای که ۵–۱ به سود بارسلونا پایان یافتهبود دو گل و دو پاس گل داد.۹۸ در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۰، مسی در بازی مقابل آتلتیکو مادرید (در چارچوب هفته سوم لالیگا) در دقیقه ۹۲ام بازی، به دلیل تکل خشن توماش اویفالوشی از ناحیهٔ مچ پا مصدوم شد. ابتدا به نظر میرسید که مچ پای مسی شکسته و به گفته برخی باید او را ۶ ماه از میادین فوتبال دور نگاه داشت، اما نتایج امآرآی نشان داد که او دچار پیچخوردگی رباطهای داخلی و خارجی مچ پای راست خود شدهاست.۹۹همتیمی مسی، داوید ویا بعد از بازی و تماشای فیلم مسابقه گفت: «تکلی که به مسی زده شد وحشیانه بود». وی اضافه کرد که قبلاً فکر میکرد که مدافع اتلتیکو به قصد صدمه به مسی تکل نزده بود.۱۰۰این شایعه بازتاب گستردهای در رسانهها داشت و بحث مساوات در حمایت از تمام بازیکنان در بازیها را داغ تر کرد. در بازی با آلمریا، او برای دومین بار در فصل موفق به هت تریک شد و برد ۸–۰ تیمش را رقم زد و توانست تعداد گلهای خودش در لا لیگا را به عدد ۱۰۰ برساند.۱۰۱ مسی در حال بازی مقابل رئال مادرید در لیگ قهرمان اروپا مسی در سال ۲۰۱۰ موفق به کسب جایزه توپ طلای فیفا شد و توانست بالاتر از همتیمیهایش، ژاوی و اینسیتا قرار بگیرد.۱۰۲مسی برای چهارمین بار پیاپی بود که در فهرست نامزدهای دریافت جایزه بهترین بازیکن سال جهان قرار گرفته بود.۱۰۳در ۵ فوریه، بارسا توانست رکورد بیشترین پیروزی پیاپی در لیگ را با برد ۳ بر صفر آتلتیکو مادرید در نیوکمپ بشکند و به رکورد ۱۶ برد متوالی در لالیگا دست یابد.۱۰۴مسی با به ثمر رساندن سه گل در بازی و تثبیت پیروزی برای بارسا، بعد از بازی اظهار داشت: برای من افتخار است که رکورد بازیکن بزرگی چون دی استفانو را بشکنم. اگر این رکورد برای مدت طولانی دست نیافتنی بود، به این دلیل بود که دست یابی به آن بسیار پیچیده است و ما با شکست یک تیم بسیار قوی به آن دست یافتیم. تیمی که قرار است به شرایط بدی وارد شود؛ که این قضیه را سختتر میکند.۱۰۵ مسی برای یک ماه موفق به گلزنی نشد و سرانجام در بازی برابر آلمریا موفق به گلزنی شد و دومین گلش، ۴۷امین گل فصل او بود که رکورد باشگاهش را به رکورد فصل قبل رساند.۱۰۶ وی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۱ با گلزنی در لیگ قهرمانان اروپا و در بازی مقابل شاختار دونتسک موفق به گلزنی شد و رکورد جدیدی برای خود رقم زد. مسی با این رکورد بهترین گلزن بارسلونا در یک فصل، در تمام ادوار لقب گرفت.۱۰۷ مسی هشتمین گلش در ال کلاسیکو را در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو به ثمر رساند. مسی در ۲۳ آوریل ۵۰امین گل فصلش را در برابر اوساسونا به ثمر رساند و برد خانگی ۲–۰ تیمش را رقم زد. وی در آن بازی در دقیقه ۶۰، به عنوان بازیکن ذخیره وارد میدان شده بود.۱۰۸ مسی آن فصل را با بیشترین میزان پاس گل(۱۸ پاس گل) به پایان برد. در ۲۰ آوریل، بارسلونا در فینال کپادل ری در برابر تیم رئال مادرید شکست خورد. مسی در آن بازی یک پاس گل به پدرو داد که گل به دلیل آفساید، توسط داور مردود اعلام شد. کریستیانو رونالدو تنها گل بازی را در وقتهای اضافه به ثمر رساند. مسی در آن رقابتها به همراه کریستیانو رونالدو با ۷ گل بهترین گلزن شد.۱۰۹ مسی در دور اول مرحله نیمه نهایی لیگ قهرمانان درخشش خاطره انگیزی داشت و دو بار دروازهٔ رئال مادرید را فرو ریخت و موجبات برد ۲–۰ تیمش را فراهم ساخت. دومین گل او که با دریبل چندین بازیکن به ثمر رسید یکی از بهترین گلها در نوع خود شناخته شد.۱۱۰۱۱۱ مسی در فینال و در ورزشگاه ومبلی برای بارسلونا گلزنی کرد تا بارسلونا سومین افتخار خود در لیگ قهرمانان در شش سال گذشته را کسب کند. این چهارمین قهرمانی این تیم در لیگ قهرمانان اروپا در تمام ادوار بود.۱۱۲ این گل ۱۲امین گل مسی در این فصل از لیگ قهرمانان بود که او را به رکورد ۱۲ گل رود فان نیستلروی برای گلزنی در یک رقابت اروپایی رساند. چرا که این جام در سال ۱۹۹۲ به لیگ قهرمانان اروپا تغییر نام داده بود. رکورد بیشترین گل زده در یک رقابت اروپایی متعلق به خوزه آلتافینی(۱۴ گل) بود که البته مسی در فصل بعد به این رکورد دست پیدا کرد. مسی فصل ۱۱–۲۰۱۰ را با ۵۳ گل و ۲۴ پاس گل در تمامی رقابتها به پایان رساند. فصل ۲۰۱۱–۲۰۱۲ بارسلونا و مسی قهرمانی در جام باشگاههای جهانٍ ۲۰۱۱ را جشن میگیرند او توانست در دیدار سوپرکاپ اسپانیا مقابل رئال مادرید در دو دیدار رفت و برگشت سه گل و دو پاس گل بدهد تا تیمش در مجموع ۵–۴ پیروز شود.۱۱۳درخشش او در بازیهای بعد ادامه یافت و در بازی برابر پورتو از پاس ضعیف مدافع تیم مقابل یعنی فردی گوارین استفاده کرد و گلی دیگر به ثمر رساند. پس از آن به سسک فابرگاس یک پاس گل داد تا بارسلونا بازی را ۲–۰ به سود خود به پایان ببرد.۱۱۴ او توانست در سوپرکاپ اروپا (تنها رقابت رسمی که در آن موفق به گلزنی نشده بود) گلزنی کند.۱۱۵ در اوت، مسی با پشت سر گذاشتن لادیسلائو کوبالا با ۱۹۴ گل دومین گلزن برتر شناخته شد. او در این عنوان بعد از سزار رودریگز آلوارز با ۲۳۲ گل قرار داشت. این آمار گل در تمامی بازیهای رسمی محاسبه شده بود.۱۱۶ مسی در ۲۸ سپتامبر اولین گل خود در لیگ قهرمانان را در بازی مقابل باته بوریزوف به ثمر رساند. مسی در آن بازی دو بار دروازهٔ تیم حریف را باز کرد.۱۱۷ وی در آن بازی دومین گلزن برتر تاریخ باشگاه بارسلونا شد و به رکورد لادیسلائو کوبالا با ۱۹۴ گل در بازیهای رسمی رسید.۱۱۸ مسی بعد از گلزنی برابر تیم ریسینگ سانتاندر از رکورد کوبالا پیشی گرفت.۱۱۹ او ۲۰۰امین گل باشگاه بارسلونا در تاریخ لیگ قهرمانان اروپا را در بازی برابر ویکتوریا پلژن به ثمر رساند. مسی در آن بازی هت تریک کرد و دو گل دیگر وارد دروازهٔ تیم حریف کرد.۱۲۰ مسی (وسط تصویر) در حال بازی در جام باشگاههای جهان در سال ۲۰۱۱ مسی در بازی برابر سانتوس در فینال جام باشگاههای جهان موفق به گلزنی شد و به عنوان بهترین بازیکن زمین انتخاب شد و توپ طلایی آن رقابتها را ازآن خود کرد.۱۲۱ مسی جایزهٔ بهترین بازیکن سال یوفا در سال ۲۰۱۱ را با شکست هم تیمی خود ژاوی و بازیکن رئال کریستیانو رونالدو به دست آورد. مسی توپ طلای جهانِ فیفا را در همان سال با شکست ژاوی و کریستیانو رونالدو برنده شد. با بردن دوبارهٔ توپ طلا، مسی چهارمین نفری شد که این افتخار را سه بار کسب کرده است. قبل از مسی یوهان کرایف، میشل پلاتینی و مارکو فان باستن توانسته بودند سه بار توپ طلا را برنده شوند. وی همچنین بعد از پلاتینی دومین نفری بود که توانست سه بار متوالی این جایزه را برنده شود. پس از آن جایزهٔ برترین گلزن جهانِ سال ۲۰۱۱ را از فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال دریافت کرد.۱۲۲ مسی در ۱۹ فبریه ۲۰۱۲ در ۲۰۰امین حضورش در لالیگا در برابر والنسیا چهار گل به ثمر رساند. بارسا در آن بازی ۵–۱ پیروز شد.۱۲۳ در ۷ مارس، مسی اولین بازیکنی شد که از زمان شکل گیری لیگ قهرمانان اروپا در سال ۱۹۹۲ توانسته است در یک بازی ۵ گل به ثمر برساند. تیم بارسلونا در آن بازی بایر لورکوزن را ۷–۱ شکست داد.۱۲۴ مسی برای دنیای فوتبال یک گنجینه است؛ زیرا او برای کودکان سراسر جهان نقش الگو را بازی میکند. او میتواند در فضای نیممتری به سمت راست و چپ حرکت کند - گویا توپ به بدنش میچسبد. مارادونا نیز کمی شبیه به او بود؛ این میتواند ناشی از مرکز ثقل پایین این دو باشد. افسانهٔ هلندی یوهان کرایف بعد از آنکه مسی رکورد گلزنی جدیدی برای بارسلونا ثبت کرد، مارس ۲۰۱۲۱۲۵ در ۲۰ مارس، مسی سه گل برابر گرانادا به ثمر رساند و خود را به رکورد برترین گلزن تاریخ باشگاه بارسلونا و همچنین اسطورهٔ این تیم، یعنی سزار رودریگز رساند. رودریگز پیش از آن این رکورد را با ۲۳۲ گل در اختیار داشت.۱۲۶ در ۳ آوریل مسی در دور دوم مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان برابر تیم آث میلان دو گل در ضربات پنالتی به ثمر رساند و رکورد خود، یعنی ۱۲ گل در یک فصل از لیگ قهرمانان اروپا را شکست. این گلها مسی را به رکورد ۱۴ گل خوزه آلتافینی رساند. آلتاقینی این گلها را در جام باشگاههای اروپا قبل از تغییر آن به لیگ قهرمانان اروپا در در سال ۱۹۹۲، یعنی در فصل ۱۹۶۲–۶۳ به ثمر رسانده بود.۱۲۷ مسی نتوانست در مرحلهٔ نیمه نهایی گلی به ثمر برساند. البته او در دور دوم مرحله نیمه نهایی یک پاس گل داد. بارسلونا در آن مرحله با شکست برابر چلسی از صعود به فینال بازماند. مسی در بازی دوم یک پنالتی سرنوشت ساز را از دست داد. اگر آن پنالتی گل میشد بارسلونا میتوانست با گل شماری به فینال برسد. چلسی در آن فصل از لیگ قهرمانان فاتح شد. در ۱۱ آوریل، مسی ۶۱امین گل فصلش را برابر ختافه به ثمر رساند و دو پاس گل نیز داد.۱۲۸لئو در ۲ می در بازی مقابل مالاگا هت تریک کرد و رکورد گرد مولر(۶۷ گل در فصل ۱۹۷۲–۷۳) را با ۶۸ گل شکست و بهترین گلزنِ تاریخِ لیگهای اروپا لقب گرفت. این رکورد برای تعداد گلها در یک فصلِ تنها محاسبه شد.۱۲۹ مسی پس از آن در ۵ می چهار گل برابر اسپانیول به ثمر رساند تا آمار گلهای خود را به رقم تکرار ناشدنی ۷۲ برساند و بعد از آرشی استارکِ تیم بتلهم استیل دومین بازیکنی باشد که رقم ۷۰ گل در یک فصل را پشت سر گذاشته باشد. استارک در فصل ۱۹۲۴–۲۵ به این مهم دست یافته بود.۱۳۰ مسی در حال بازی با رئال مادرید در کپا دل ریِ ۱۲–۲۰۱۱ مسی در ۲۵ می در فینال کپادل ری گلزنی کرد و بارسلونا ۲۶امین جام اسپانیایی خود در تاریخ باشگاه را فتح کرد. مسی تعداد گلهای خود را به ۷۳ گل در تمامی رقابتها در آن فصل افزایش داد.۱۳۱ این آخرین بازی بود که گواردیولا به عنوان سرمربی حضور داشت. همچنین این قهرمانی دومین قهرمانی در کپادل ری برای مسی بود. درحالی که آنها سال قبل در فینال جام را از دست داده بودند؛ همچنین ۱۴مین افتخار بارسلونا در چهار فصل سرمربی گری پپ گواردیولا به شمار میآمد. اگرچه در آن فصل بارسلونا چهارمین قهرمانی متوالی در لالیگا را تحت هدایت گواردیولا از دست داده بود و بعد از رئال مادرید در ردهٔ دوم جدول جای گرفته یود اما مسی فصل ۱۲–۲۰۱۱ را برای بار دوم به عنوان بهترین گلزن در لالیگا به پایان رساند و رکورد ۵۰ گل را برای خود رقم زد. او در آن فصل بیشترین پاس گل را بعد از مسعود اوزیل داده بود(۱۶ پاس گل). اوزیل در آن فصل ۱۷ پاس گل داده بود. وی همچنین برای چهارمین بار متوالی با ۱۴ گل آقای گل لیگ قهرمانان فوتبال اروپا شد.۱۳۲ او سرانجام با ۷۳ گل و ۲۹ پاس گل در تمام رقابتهای باشگاهی بیش از هر بازیکن دیگری، فصل را به پایان رساند. فصل ۲۰۱۲–۲۰۱۳ مسی در بازی اول بارسلونا در این فصل مقابل تیم رئال سوسیداد موفق به گلزنی شد تا در برد ۵–۱ تیمش در نیو کمپ سهیم باشد. او در ۲۳ اوت در دور اول سوپر کاپ اسپانیا، با یک ضربهٔ پنالتی گل دیگری را وارد دروازهٔ رئال مادرید کرد تا تیمش بازی را ۳–۲ به پایان ببرد.۱۳۳او در بازی بعدی برابر اوساسونا گلزنی کرد و برد ۲–۱ تیمش را رقم زد. مسی در دور دوم سوپرکاپ اسپانیا با یک ضربهٔ آزاد دروازهٔ رئال مادرید را باز کرد. اما در نهایت بارسلونا که ۱۰ نفره شده بود بازی را به رئال واگذار کرد. گل برتری رئال را کریستیانو رونالدو به ثمر رساند.۱۳۴ گل مسی در آن بازی، ۱۵امین گلش در ال کلاسیکو بود که او را به برترین گلزن تاریخ بارسا در ال کلاسیکو و دومین گلزن برتر تاریخ رقابتهای ال کلاسیکو بعد از آلفردو دی استفانو(۱۸ گل) بدل کرد. مسی در این رکورد به رائول اسپانیایی رسید.۱۳۵ مسی در آن فصل به همراه کریستیانو رونالدو (هرکدام با ۱۷ رای) برای عنوان بهترین بازیکن اروپا در سال ۲۰۱۲ در جایگاه دوم قرار گرفت. هم تیمی مسی، آندرس اینیستا این عنوان را به دست آورد.۱۳۶او در ۲ سپتامبر برابر والنسیا از نقطهٔ کرنر به هم تیمی خود آدریانو کریا یک پاس گل داد و تنها گل بازی را رقم زد. مسی در ۱۵ سپتامبر برابر ختافه دو گل دیگر را به ثمر رساند.۱۳۷ او در ۲۰ سپتامبر در اولین بازیِ آن فصل لیگ قهرمانان اروپا برابر اسپارتاک موسکو گلزنی کرد تا بارسلونا بازی را ۳–۲ به پایان بَرَد. با گل مسی در آن بازی، تعداد گلهای او در آن فصل در تمامی رقابتها به ۱۰ گل رسید.۱۳۸ مسی در ۱۱ نوامبر در بازی مقابل رئال مایورکا دو گل زد(۷۵امین و ۷۶امین گل فصلش) و رکورد ۷۵ گل پله در یک فصل را شکست. پله در سال ۱۹۵۸ این رکورد را از خود به جای گذاشته بود. مسی با فاصلهٔ ۹ گل از تعداد گلهای اسطورهٔ آلمانی گرد مولر قرار گرفت. رکورد مولر در کتاب رکوردهای جهانی گینس قرار داشت و برای یک سالِ تمام محاسبه شده بود.۱۳۹ او ۷۷امین و ۷۸امین گلش را در ورزشگاه نیوکمپ برابر رئال زاراگوزا به ثمر رساند تا ۷ گل با رکورد مولر فاصله داشته باشد.۱۴۰مسی در برابر اسپارتاک موسکو دو بار گلزنی کرد و ۷۹امین و ۸۰امین گلش را به ثمر رساند تا ۵ گل با رکورد مولر فاصله داشته باشد.۱۴۱وی در ۲۵ نوامبر در بازی برابر لوانته ۲ گل به ثمر رساند و به فاصلهٔ سه گل از رکورد مولر آلمانی قرار گرفت.۱۴۲ او در ۱ دسامبر مقابل اتلتیکو بیلبائو دو گل دیگر زد تا تنها یک گل نیاز داشته باشد تا به رکورد اسطورهٔ آلمانی در سال ۱۹۷۲ برسد. البته او با این تعداد گل به برترین گلزن بارسلونا در تاریخ این باشگاه بدل شده بود. این رکورد پیش از آن در اختیار سزار رودریگز آلوارز با ۱۹۰ گل بود.۱۴۳ مسی در ۹ دسامبر مقابل رئال بتیس دو گل زد و تعداد گلهای خود را به ۸۶ رساند و میراث ۸۵ گل مولر را پشت سر گذاشت. مولر در سال ۱۹۷۲ برای بایرن مونیخ و تیم ملی فوتبال آلمان این تعداد گل را به ثمر رسانده بود.۱۴۴۱۴۵مسی بعد از شکستن رکورد گرد مولر، یک پیراهن شمارهٔ دهِ امضاء شدهٔ خود را به عنوان "احترام و تحسین" برای او فرستاد.۱۴۶ در ۱۲ دسامبر مسی تعداد گلهای خود را بعد زدن دو گل برابر کوردوبا در دور اول رقابتهای کپادل ری به عدد ۸۸ رساند. وی در ۱۶ دسامبر دو بار دروازهٔ اتلتیکو مادرید را باز کرد تا تعداد گلهایش به ۹۰ برسد و برد ۴–۱ تیمش را رقم بزند. مسی سرانجام تعداد گلهای آن سالش را با گلی که مقابل رئال وایادولید به ثمر رساند به ۹۱ رساند. گل مسی در آن بازی آخرین گل او در آن سال بود. البته فیفا به بهانهٔ مشکلات تصدیق و تأیید، از پذیرفتن رکورد بیشترین گل در یک سالِ تمام خودداری میکند.۱۴۷باشگاه فوتبال بارسلونا در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲ اعلام کرد که قرار داد مسی را تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸ تمدید خواهد کرد.۱۴۸ قرار داد در ۷ فبریه ۲۰۱۳ امضاء شد.۱۴۹ مسی در ۷ ژانویه ۲۰۱۳ توپ طلای فیفا را برنده شد و برای بار دوم کریستیانو رونالدو را برای کسب عنوان بهترین بازیکن سال جهان شکست داد. آندرس اینیستا در آن سال در ردهٔسوم این عنوان قرار گرفت. مسی با کسب این افتخار تنها بازیکن تاریخ شد که چهار بار توپ طلای جهان را برنده شده است.۱۵۰مسی بعد از کسب این افتخار گفت: "واقعاً باور نکردنیست" و اضافه کرد:"برای وصفش خیلی بزرگه!"۱۵۱ این افتخار بحث مقایسهٔ مسی با بزرگانی چون دیگو مارادونا و پله را در رسانهها داغ تر کرد.۱۵۲۱۵۳ در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳، مسی ۴ گل برابر اوساسونا به ثمر رساند و برد ۵–۱ تیم را رقم زد. یکی از این گلها ۲۰۰امین گل او در لالیگا بود که او را در جایگاه هشتمین و جوانترین بازیکنی قرار داد که این تعداد گل را در لا لیگا به ثمر رساندند.۱۵۴ این تعداد گلهای او در آن فصل لالیگا را به ۳۳، و تعداد گلهای او در تمام رقابتها را به ۴۴ رساند. او در ۱۶ فبریه ۲۰۱۳ تعداد گلهای خود در بارسلونا را در بازی مقابل گرانادا به ۳۰۰ رساند و بعد از آن تعداد گلهای خود در ۳۶۵ بازی رسمی برای بارسا را به عدد ۳۰۱ رساند.۱۵۵۱۵۶۱۵۷او در ۲ مارس ۲۰۱۳ در برابر رئال مادرید یک گل به ثمر رساند و بارسلونا بازی را ۲–۱ برنده شد. با آن گل، مسی به رکورد ۱۸ گلِ آلفردو دی استفانو در ال کلاسیکو رسید.۱۵۸ لئو در ۹ مارس ۲۰۱۳ بعد از اینکه به عنوان بازیکن ذخیره وارد زمین شد، برابر دیپورتیو لاکرونیا در ۱۷امین بازی متوالی اش در لیگ گلزنی کرد و رکورد جهانی را جا به جا کرد.۱۵۹رکورد گلزنی مسی در بازی برابر اتلتیکو مادرید به ۳۳ گل در ۲۱ بازی رسید.۱۶۰ لئو در ۱۲ مارس در دور دوم یک هشتم نهایی لیگ قهرمانان، دو گل مقابل آث میلان به ثمر رساند و موجبات برد ۴–۰ بارسلونا را فراهم ساخت.۱۶۱ گل اول مسی به میلان بحث مقایسهٔ او با دیگو مارادونا را داغ تر کرد. زیرا گل او به گل دیگو مارادونا به یونان در جام جهانی ۱۹۹۴ شباهت بسیاری داشت. او در ۱۷ مارس ۲۰۱۳، بعد از تعویض اینیستا در بازی برابر رایو والکانو برای اولین بار در یک بازی رسمی برای بارسلونا بازوبند کاپیتانی را پوشید.۱۶۲مسی در ۳۰ مارس در ۱۹امین حضور متوالی اش در آن فصل لالیگا، دومین گل بارسا را برابر سلتا ویگو به ثمر رساند و اولین فوتبالیست در تاریخ لالیگا شد که در تمام بازیهای متوالی مقابل همهٔ تیمها گلزنی کرده است.۱۶۳ مسی در ۲ آوریل ۲۰۱۳ بعد از به ثمر رساندن یک گل برابر پاریس سینت ژرمن دچار کشیدگیِ عضلهٔ پشت ران در پای چپش شد و در نیمهٔ اول تعویض شد.۱۶۴سپس اعلام شد که او ممکن است به علت مصدومیت تا پایان فصل برای بارسا قادر به بازی نباشد.۱۶۵در دور دوم یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان، بارسا از تیم پاریس سینت ژرمن یک گل دریافت کرد. اگرچه مسی برای تکمیل بازدرمانی مصدومیتش روی تیمکت بود، اما در نیمهٔ دوم وارد زمین شد و سرانجام بارسا با همکاری مسی و داوید ویا و گلزنی پدرو رودریگز بازی را به تساوی کشاند و پس از آن به نیمه نهایی صعود کرد.۱۶۶بارسلونا در مرحلهٔ نیمه نهایی برابر فاتح آن فصل لیگ قهرمانان، یعنی بایرن مونیخ شکست خورد. بارسلونا همچنین در نیمه نهایی کوپادل ری برابر رئال مادرید شکست خورد. اما بارسا همچنان برای قهرمانی در لالیگا تلاش میکرد و به رکورد ۱۰۰ امتیازش که در فصل قبل به دست آمده بود دست یافت.۱۶۷ مسی بار دیگر برای دومین سال متوالی با ۴۶ گل، آقای گل لالیگا شد. او همچنین در آن فصل ۱۲ پاس گل داده بود. مسی در آن فصل، در تمام رقابتهای باشگاهی اش ۶۰ گل به ثمر رساند و ۱۶ پاس گل داد. فصل ۲۰۱۳–۲۰۱۴ مسی قبل از زدن ضربهٔ آزاد در بازی مقابل آلمریا در چارچوب رقابتهای لالیگا مسی برای سومین سال متوالی، به همراه فرانک ریبری و کریستیانو رونالدو برای جایزهٔ بهترین بازیکن سال یوفا نامزد شد.۱۶۸ریبری جایزه را با ۳۶ رای برنده شد. مسی با ۱۴ رای در جایگاه دوم قرار گرفت. درحالی که رونالدو توانست تنها ۳ رای را به خود اختصاص دهد.۱۶۹۱۷۰او در ۱۸ اوت ۲۰۱۳ فصل ۲۰۱۳–۱۴ را با دو گل و یک پاس گل برابر لوانته آغاز کرد و بارسلونا توانست بازی را ۷–۰ به سود خود به پایان ببرد.۱۷۱بارسلونا در ۲۸ اوت، به دلیل بیشتر بودن گلهای زدهٔ این تیم در خانهٔ حریف، برای بدست آوردن سوپر کاپ اسپانیا اتلتیکو مادرید را پشت سر گذاشت. لئو بیست و سومین هت تریکش را برابر والنسیا در ۱ سپتامبر انجام داد. این گلها مسی را ششمین گلزن برترِ تاریخ لالیگا لقب داد. مسی در کسب این عنوان کوئینی را با ۲۱۹ گل پشت سر گذاشت.۱۷۲او در ۱۸ سپتامبر در اولین برد بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا بیست و چهارمین هت تریکش را در خانه و مقابل آژاکس آمستردام به انجام رساند. بارسلونا در آن بازی با نتیجهٔ ۴–۰ به پیروزی رسید. این گلها مسی را به دومین گلزن برتر تاریخ لیگ قهرمانان اروپا با ۶۲ گل تبدیل کرد. بهترین گلزن تاریخ لیگ قهرمانان اروپا رائول گونزالس است. او همچنین با ۶۲ گل، چهارمین گلزن برتر تاریخ رقابتهای اروپایی لقب گرفت. لئو با این هت تریکش، تنها بازیکنی شد که در لیگ قهرمانان اروپا چهار بار هت تریک کرده است.۱۷۳او در ۱۰ نوامبر در بازی برابر رئال بتیس دچار مصدومیت شد و تا ژانویه ۲۰۱۴ از میادین دور ماند. این سومین مصدومیت فصلش بود. بارسلونا در آن بازی ۴–۱ پیروز شد.۱۷۴ لئو در ۸ ژانویه ۲۰۱۴ به میادین بازگشت و در بازی مقابل ختافه در کپادل ری دو بار گلزنی کرد و برد ۴–۰ بارسا را رقم زد.۱۷۵مسی در ۱۳ ژانویه برای کسب توپ طلای فیفا در سال ۲۰۱۳، بعد از کریستیانو رونالدو در جایگاه دوم قرار گرفت.۱۷۶او در ۱۵ فبریه دو بار برابر رایو والکانو گلزنی کرد و برد ۶–۰ بارسلونا در آن بازی را رقم زد. مسی با این دو گل رکورد هم وطنش، آلفردو دی استفانو را شکست و با ۲۲۸ گل به رائولِ اسپانیایی رسید و سومین گلزن برتر تاریخ لالیگا لقب گرفت.۱۷۷ مسی در ۱۶ مارس ۲۰۱۴، در بازی ای که بارسا ۷–۰ پیروز شد، مقابل اوساسونا هت تریک کرد و با شکستن رکورد پائولینو آلکانترا، بهترین گلزن بارسا در تمامی رقابتها (با احتساب بازیهای دوستانه) لقب گرفت.۱۷۸لئو در ۲۳ مارس، در بازی مقابل رئال مادرید در سانتیاگو برنابئو هت تریک کرد و با پیشی گرفتن از دی استفانو بهترین گلزن تاریخ بازیهای ال کلاسیکو لقب گرفت. بارسلونا در آن بازی ۴–۳ پیروز شد.۱۷۹این گلها مسی را به دومین گلزن برتر لالیگا، بعد از هوگو سانچز بَدَل کرد.۱۸۰ مسی آن فصل را تنها با یک افتخار، یعنی سوپر کاپ اسپانیا به پایان رساند. بارسلونا در لالیگا، بعد از اتلتیکو مادریدی که آنها را در یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا شکست داد، دوم شد. بارسا همچنین در کوپادل ری برابر رئال مادرید شکست خورد. البته او در آن رقابتها آقای گل شد. مسی فصل را با ۴۱ گل و ۱۵ پاس گل در تمام رقابتها به پایان رساند. اما ۲۸ گلِ او در لالیگا برای دفاع از عنوان آقای گلیِ او کافی نبود و این عنوان را به کریستیانو رونالدو واگذار کرد. رونالدو در آن فصل ۳۱ گل به ثمر رسانده بود.۱۸۱مسی در ۱۶ می ۲۰۱۴، برای یک قرار داد جدید با بارسلونا به توافق رسید.۱۸۲ فصل ۲۰۱۴–۲۰۱۵ مسی در حال جشن گرفتنِ گل خود در بازی مقابل گرانادا در اکتبر ۲۰۱۴ مسی فصل ۲۰۱۴–۲۰۱۵ لالیگا را با گلزنی برابر الچه آغاز کرد و توانست دو بار دروازهٔ این تیم را باز کند.۱۸۳ لئو در بازی بعدی تیمش مقابل ویارئال به ساندرو رامیرز یک پاس گل داد و تنها گل بازی را رقم زد؛ اگرچه در این بازی از ناحیهٔ عضلهٔ رانِ پای راستش دچار مصدومیت شد.۱۸۴مسی در ۲۷ سپتامبر چهارصدمین گل دوران حرفهای فوتبال خود را در بازی مقابل گرانادا به ثمر رساند؛ او گل دوم تیمش در آن بازی را دقایقی بعد به ثمر رساند و دو پاس گل نیز داد و برد ۶–۰ تیمش را رقم زد.۱۸۵ وی در کنفرانس خبری بعد از بازی توسط سرمربی تیمش لوییز انریکه مورد تمجید قرار گرفت. انریکه بیان کرد: "گویا مسی توسط یک عصای جادویی لمس شده است."۱۸۶ مسی در ۱۸ اکتبر ۲۵۰امین گل خود در رقابتهای لالیگا را به ثمر رساند و برد ۳–۰ تیمش مقابل ایبار را رقم زد. او در آن بازی یک پاس گل نیز فراهم کرد. این گل مسی را به فاصلهٔ یک قدمیِ تلمو زارا که با ۲۵۱ گل رکورد گلزنترین بازیکن تاریخ رقابتهای لالیگا را یدک میکشد قرار داد.۱۸۷ مسی در همان هفته در ۱۶ اکتبر دهمین سالگرد حضورش در باشگاه بارسلونا را جشن گرفت.۱۸۸ او در ۵ نوامبر هردو گل تیم خود در بازی مقابل آژاکس را به ثمر رساند و تیم بارسلونا را به مرحلهٔ حذفی لیگ قهرمانان رساند. این گلِ مسی او را با ۷۱ گل در این رقابتها به رکورد رائول رساند.۱۸۹ لیونل مسی با انجام بیست و چهارمین هت تریک خود در لالیگا در هفته بیست و ششم در برابر رایو وایکانو رکورد تلمو زارا را شکست و رکورددار هت تریک لالیگا شد.۱۹۰ مسی با هت تریک برابر سویا، با پشت سر گذاشتن رکورد تلمو زارای ۲۵۱ گله، با ۲۵۳ گل، آقای گل تاریخ لالیگا شد.۱۹۱ او در پایان فصل به عنوان بهترین بازیکن فصل اروپا انتخاب شد
احمدشاه قاجار (۱۲۷۵، تبریز — ۸ اسفند ۱۳۰۸، پاریس) هفتمین و آخرین پادشاه قاجار در ایران بود. او دومین پسر محمدعلیشاه و نخستین فرزند پسر او از ملکه جهان بود که در هنگام ولیعهدی پدرش در تبریز به دنیا آمد و پس از فتح تهران و خلع محمدعلیشاه، توسط مجلس عالی رجال و بزرگان مملکت در ۱۲سالگی به سلطنت رسید. تا رسیدن او به سن بلوغ و تاجگذاری در تیر ۱۲۹۳، ابتدا عضدالملک و سپس ناصرالملک از سران ایل قاجار نایبالسلطنه بودند کودکی احمدشاه سال ۱۲۷۵ خورشیدی در تبریز متولد شد. پدرش محمدعلیشاه و مادرش ملکه جهان تنها همسر عقدی محمدعلیشاه و نیز دختر کامران میرزا نایبالسلطنه فرزند ناصرالدینشاه بود. دوران کودکی احمدشاه در تبریز سپری شد. قبل از رسیدن به مقام سلطنت «احمد میرزا» خوانده میشد. پادشاهی احمدشاه پس از درگذشت پدربزرگش مظفرالدینشاه و با آغاز سلطنت پدرش به ولایتعهدی انتخاب شد. خلع پدرش محمدعلیشاه به گونهای تحقیرآمیز و همراه با تهدید و تبعید او و ملکه جهان از ایران برای احمدشاه بسیار تلخ بود. پس از خلع محمدعلیشاه، مجلس عالی که متشکل از مشروطهخواهانی بود که تهران را فتح کرده وشاه را خلع کرده بودند، احمدشاه را به سلطنت انتخاب کرد، ولی وی علاقهای به سلطنتی که به او تحمیل شده بود، نداشت و آن را ظاهری میدانست و بیشتر سردار اسعد بختیاری و سپهدار تنکابنی را متهم میکرد که میخواهند به نام او و به کام خویش سلطنت کنند؛ چون احمدشاه بر اساس قوانین اساسی مشروطه نمیتوانست سلطنت را به عهده بگیرد برای وی نایبالسلطنه انتخاب شد. اولین نایبالسلطنه احمدشاه، بزرگ ایل قاجار علیرضاخان عضدالملک بود. دومین نایبالسلطنه ناصرالملک قره گوزلو بود که نقش مهمی در تربیت احمدشاه داشت. احمدشاه در تیر ۱۲۹۳ تاج گذاری کرد وآغاز به عهده گرفتن رسمی و قانونی سلطنتش همزمان با جنگ جهانی اول بود. با وقوع این رخداد، احمدشاه فرمان بی طرفی دولت ایران را صادر کرد. احمدشاه در سال ۱۲۹۷ خورشیدی و به دنبال پایان جنگ جهانی اول، صمصامالسلطنه بختیاری را از نخست وزیری عزل و در ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ وثوقالدوله را به ریاست الوزرایی انتخاب کرد. وثوقالدوله توانست امنیت نسبی را در کشور برقرار کند. غائله نایب حسین کاشی در کاشان و نیز حرکت کمیته مجازات در تهران به وسیله وثوقالدوله سرکوب شدند. در عصر نخست وزیری وثوقالدوله قرارداد ۱۹۱۹ با دولت انگلستان منعقد شد که این قرارداد با انتقادهای گستردهای مواجه شد و برخی آن را مخالف استقلال ایران دانستند؛ اما وثوقالدوله این قرارداد را در جهت حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران دانست، ضمن این که تلاش کرد با استفاده از دوستی با دولت انگلیس برخی سرزمینهای قفقاز و کردستان عراق را بازپس بگیرد. مخالفتهای مردمی به توفیق نیافتن قرارداد منجر شد. احمدشاه در میهمانی شام لرد کرزن وزیر امور خارجه انگلستان به صراحت قرارداد ۱۹۱۹ را تأیید میکند و نوشیدنی خود را به سلامتی لرد کرزن و خانم ایشان مینوشد.۲ احمدشاه قاجار در قبال امضای این قرارداد مقرری ماهانه ۱۵ هزار تومانی و تضمین سلطنت خود را از انگلیسیان خواست.۳۴ احمدشاه و درباریان وثوقالدوله احمدشاه را رهسپار یک سفر اروپایی کرد. در این سفر، احمدشاه در انگلستان مورد استقبال وسیع و گرم قرار گرفت؛ احمدشاه پس از بازگشت به تهران در تیر ۱۲۹۹ استعفای وثوقالدوله را قبول کرد. احمدشاه سپس میرزاحسن خان مشیرالدوله (حسن پیرنیا) را به ریاست دولت انتخاب کرد. شاه کوشش کرد در دولتهای مشیرالدوله و سپهدار رشتی با روسیه ارتباط برقرار کند و با اعزام مشاورالممالک انصاری به مسکو زمینههای انعقاد قرارداد ایران و شوروی ۱۹۲۱ را فراهم کرد؛ در سوم اسفند ۱۲۹۹ احمدشاه در برابر کودتای سیدضیاء و رضاخان میرپنج قرار گرفت و مجبور شد سید ضیاءالدین طباطبایی را به ریاست الوزرایی انتخاب کند. احمدشاه در خرداد ۱۳۰۰ با کمک رضاخان موفق به عزل سیدضیاء شد و سپس قوامالسلطنه را به ریاست الوزرایی منصوب کرد. متعاقباً کابینههای قوام، مشیرالدوله، کابینه دوم قوام، مستوفیالممالک و کابینه آخر مشیرالدوله از سوی احمدشاه روی کار آمدند. شاه سفری کوتاه هم به اروپا داشت و به ایران بازگشت، ولی با سقوط کابینه مشیرالدوله در آبان ۱۳۰۲ مجبور شد بهرغم میل قلبیاش، رضاخان سردارسپه را که در همه این مدت وزیر جنگ بود، به نخستوزیری انتخاب کند و بی درنگ در همان آبان ۱۳۰۲ ایران را به مقصد فرانسه ترک کرد. این سفر در واقع آغازی بر تبعید احمدشاه بود. احمدشاه فروردین ۱۳۰۳ رضاخان را از ریاست الوزرایی عزل کرد، ولی با حمایت نکردن مجلس مجبور شد بار دیگر رضاخان را نخستوزیر کند. در شهریور و مهر ۱۳۰۳ شورش خزعل در خوزستان رخ داد. رضاخان در جریان ماجرای شورش خزعل احمدشاه را به حمایت از خزعل متهم کرد. فرزندان احمدشاه قاجاریان شاهان عنوان آقامحمدخان فتحعلیشاه محمدشاه ناصرالدینشاه مظفرالدینشاه محمدعلیشاه احمدشاه دورهٔ سلطنت ۱۱۶۱-۱۱۷۶ ۱۱۷۶-۱۲۱۳ ۱۲۱۳-۱۲۲۷ ۱۲۲۸-۱۲۷۵ ۱۲۷۵-۱۲۸۵ ۱۲۸۵-۱۲۸۸ ۱۲۸۸-۱۳۰۴ نخستوزیرهای مشهور حاج ابراهیم کلانتر قائم مقام فراهانی حاج میرزا آقاسی امیرکبیر سپهسالار مستوفیالممالک امینالسلطان عینالدوله مشیرالدوله مشیرالدوله پیرنیا قوامالسلطنه وثوقالدوله چهرههای سرشناس عباس میرزا نایب السلطنه محمدعلی میرزا دولتشاه میرزارضا کرمانی میرزای شیرازی کامران میرزا عزیزخان مکری ظلالسلطان تاجالسلطنه فروغالدوله فخرالدوله شعاع السلطنه ارشدالدوله سالارالدوله مهد علیا حسین بهزاد ستارخان یپرمخان صمصامالسلطنه حیدرخان عمواوغلی میرزا کوچکخان جنگلی علیقلی خان سردار اسعد رویدادهای مهم قرارداد آخال معاهده پاریس معاهده گلستان معاهده ترکمنچای امتیازات و قراردادها جنگهای ایران و روسیه جنبش مشروطه قیام تنباکو جنبش مشروطه فرمان مشروطیت جنبش جنگل کودتای ۱۲۹۹ انحلال سلسله قاجار به هر روی در نهم آبان ۱۳۰۴ سرانجام با رای مجلس شورای ملی احمدشاه از پادشاهی خلع و سلسله قاجاریه منقرض اعلام شد. مجلس موسسان که متعاقباً گشایش یافت رضاخان را با نام رضاشاه پهلوی پادشاه ایران اعلام کرد. احمدشاه این اقدام مجلس را مغایر قانون اساسی و غیرمشروع دانست، اما در عمل نتوانست اقدامی برای مقابله با خلع خود انجام دهد. احمدشاه در نهم اسفند ۱۳۰۸ در پاریس درگذشت و در کربلا دفن شد.۵ ازدواج احمدشاه در سن ۱۷ سالگی (یک سال پیش از تاجگذاری) با «بدرالملوک والا» دختر ظهیرالسلطان والا (نوادهٔ عباسمیرزا)، پیمان زناشویی بست. این ازدواج توسط مادر احمدشاه ترتیب داده شده بود. عروس در آن هنگام ۱۲ ساله بود و در تنها مدرسهٔ دخترانهٔ تهران درس میخواند. مراسم عقد با تشریفات مفصلی انجام شد و حاصل این ازدواج دختر بزرگ احمدشاه، ایراندخت بود. گفته میشود بدرالملوک بسیار زیبا بود و احمدشاه به او علاقهٔ بسیار داشت. اغلب او را به تالار آیینه کاخ گلستان میبرد و به انعکاس عکس او در آینهها مینگریست و میگفت: «در اینجا من فقط یک بدری ندارم، بلکه هزاران بدری دارم». احمدشاه ۴ بار دیگر نیز ازدواج کرد و بهجز لیدا جهانبانی که از وی صاحب فرزندی نشد، صاحب ۳ دختر به نامهای «مریمدخت» (از دلآرام) (۱۹۱۵-۲۰۰۵)، «ایراندخت» (۱۹۱۶-۱۹۸۴) از بدرالملوک، «همایوندخت» (از خانمخانما معزی) (۱۹۱۷-۲۰۱۱) و یک پسر به نام فریدونمیرزا (از فاطمه) (۱۹۲۲-۱۹۷۵) شد.
آشپزی ایرانی یکی از کاملترین ترکیبات غذایی در جهان و آسیا را شامل میشود. آشپزی ایرانی بسیاری از غذاهای کشورهای حوزه خاورمیانه همچون کشورهای ترکیه، ارمنستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان و عراق را تحت تاثیر قرار داده است. خورشها و آشهای ایرانی نشان میدهد که به طور سنتی زنان ایرانی با شناختی دقیق از مواد غذایی و ترکیب آنها با یکدیگر برای غنیتر شدن هر چه بیشتر غذاها، به بازدهی خوبی دست یافتهاند. ترکیب گروههای غذایی گوناگون غلات، حبوبات، سبزیها و پروتئینهای گیاهی و حیوانی در همه خوراکها دیده میشود. غذای ایرانی، به علت وجود فرهنگ غنی ایران و اقوام مختلف از تنوع خاصی برخوردار است که کمتر فرهنگ یا کشوری چنین ویژگیهایی دارد. ایرانیان مزههای جدید را با ترکیب کردن مواد غذایی به خوبی یافتهاند. و در آشپزی ایرانی به برنجی گفته می شود که با مواد دیگری مانند انواع گوشت، سبزیجات، حبوبات و خشکبار و حتی انواع ادویجات، طبخ میشود که تهیه آن به هر دو صورت کته و آبکش ممکن است. در برخی روشهای طبخ نیز پس از طبخ کامل چلو آن را با مواد دیگر مخلوط و پلو را تهیه می کنند. در تعریف پلو در دهخدا آمده است: “طعامی است که از برنج کنند و در آن گوشت و کشمش و خرما و مانند آن با ادویه کنند و آن را اقسام است”. انواع پلوهای ایرانی از انواع پلوهای ایرانی میتوان به باقلاپلو، سبزی پلو، مرصعپلو، شیرین پلو، زرشک پلو، آلبالو پلو، ماش پلو، رشته پلو، استانبولی پلو، لوبیا پلو، نخودپلو، کلمپلو و عدس پلو اشاره کرد. در ژاپن پیرافو (به ژاپنی: ピラフ pirafu) نوعی غذا با برنج و گوشت و سبزیجات است. ریشهٔ این کلمه، واژه فارسی “پلو” است. پلوی فارسی با تلفظ قدیمی pilaw در دوران عثمانی وارد زبان ترکی pilav شده است و از آنجا به زبانهای اروپایی از جمله زبان انگلیسی pilaf و زبان فرانسه pilaf راه یافته است. pirafu امروز به عنوان غذایی خاورمیانهای در ژاپن شناخته میشود.۲ تاریخچه در تاریخ افسانهای ایران آمده است که پختن خوردنی از دوران پادشاهی ضحاک آغاز شد. پیش از آن شیطان به این هنر آشنایی داشت و انواع آشها و اباهای خوش و خوردنیهای لذیذ را میپخت. از میان نوشتههایی که از زبان پهلوی در دست است در رساله دلکش خسرو کواتان و ریتک (خسرو و ریدگ) نکاتی دربارهٔ خورشها و خوردنیها و شیوهٔ بکار بردن و چگونگی آنها در دوره ساسانی به دست میآید که در تنظیم تاریخ آشپزی در ایران مآخذ معتبر است. نام بسیاری از طعامهای ایرانی و اصطلاحات طباخی که معرب کرده شده است در کتابهای زبان عربی دیده میشود. در زبان عربی کتابهای چندی در زمینهٔ آشپزی وجود دارد که با پختوپز ایرانیان بی ارتباط نیست چه از حیث اصطلاح و واژه میان این دو دسته شباهتهایی دیده میشود. این امر احتمالاً به این سبب بوده است که در دستگاههای دیوانی و اداری خلفای عباسی تعداد زیادی از ایرانیان دخیل بودند و طبعاً آداب و عادات آنان در زندگی اعراب نفوذ کرده، از جمله روش آشپزی ایران در زمان عباسیان مورد توجه قرار گرفته است. در زبان فارسی ۴ کتاب مستقل در آشپزی شناخته شده است که عبارتند از: کارنامه در باب طباخی و صنعت آن تألیف حاجی محمدعلی باورچی بغدادی از عصر شاه اسماعیل مادةالحیوة از نورالله آشپز شاه عباس «نسخه شاه جهانی» این کتاب در دوران پادشاهی شاه جهان (۱۰۲۷-۱۰۶۸) از پادشاهان مغولی هند تألیف شده است. «کارنامه» تألیف نادرمیرزا نویسندهٔ کتاب تاریخ تبریز است که در عصر قاجار نوشته شده است.۲ انواع خوراک ایرانی همه خوراکها بر اساس شاخصههایی همچون نوع مصرف، روش پختوپز، گوناگونی مواد اولیه مورد استفاده و یا منطقهای که آن غذا (پزا) رایج و شناخته شده است؛ تقسیمبندی میشوند. از مهمترین خوراکهای ایرانی میتوان به آبگوشت، قورمه سبزی و کبابهای ایرانی اشاره کرد. خوراکهای ایرانی را میتوان در انواع زیر طبقهبندی نمود۳: انواع آش، حلیم، اشکنه، کله جوش انواع آبگوشت و سوپ، شوربا انواع کوکو، کوفته و دلمه انواع فراوردههای لبنیاتی انواع شامی، کتلت و فلافل انواع تهدیگها انواع پلو، چلو و پلو مخلوط انواع خورش و قلیه انواع کباب و جوجه کباب انواع برانی، خوراک لوبیا، عدسی، نرگسی و مسما انواع شیرینی، دسر، و شربت انواع ترشی، رب، شور و چاشنی انواع تهچینها انواع ادویهجات و چاشنیهای غذایی انواع خوراک سنتی با گوشت، مرغ، میگو و ماهی انواع خوراک با کله، پاچه، دل، قلوه، مغز و سیرابی ارتباط آشپزی ایرانی با دیگر شیوههای آشپزی طرز آشپزی ایرانی با شیوهٔ آشپزی کشورهای افغانستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، عراق و ترکیه همانند است. صبحانه ایرانی صبحانه از جمله غذاهای اصلی در فرهنگ ایرانی است. عدسی، هلیم وکله پاچه از مهم ترین غذاهای مخصوص صبحانه میباشد که در ایران طرفدار زیادی دارد و در ایام تعطیل مردم ترجیح میدهند از آنها استفاده کنند، ترکیب مناسبی از غلات (گندم) و حبوبات (عدس) و همچنین گوشت سفید (موجود در هلیم که معمولاً گوشت بوقلمون است) به اضافه مقادیری روغن خوراکی است. حلیم در فصول سرد بسیار مورد استقبال قرار میگیرد. یکی از غذاهای سنتی ایرانی کله پاچه است. غذاهای دیگر مورد استفاده توسط ایرانیان چای و شیر و خامه. تخم مرغ آبپز، خیار و گوجه تازه. نیمرو و سبزی خوردن. لوبیا چیتی یا عدسی یا هلیم. استفاده ازحلوا ارده (بویژه درفصل سرد) و پنیر. شیربرنج و آب میوه فصل. فرنی، کره و مربای هویج. ساندویج مرغ یا تخم مرغ، سبزیجات مانند کاهو و میوه. مصرف آب میوههای طبیعی بویژه پرتقال یا میوههایی که ویتامین ث دارند – نان و پنیر، خرما یا گردو.