آشپزی ایرانی یکی از کامل‌ترین ترکیبات غذایی در جهان و آسیا را شامل می‌شود. آشپزی ایرانی بسیاری از غذاهای کشورهای حوزه خاورمیانه همچون کشورهای ترکیه، ارمنستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان و عراق را تحت تاثیر قرار داده است. خورش‌ها و آش‌های ایرانی نشان می‌دهد که به طور سنتی زنان ایرانی با شناختی دقیق از مواد غذایی و ترکیب آنها با یکدیگر برای غنی‌تر شدن هر چه بیشتر غذاها، به بازدهی خوبی دست یافته‌اند. ترکیب گروه‌های غذایی گوناگون غلات، حبوبات، سبزی‌ها و پروتئین‌های گیاهی و حیوانی در همه خوراک‌ها دیده می‌شود. غذای ایرانی، به علت وجود فرهنگ غنی ایران و اقوام مختلف از تنوع خاصی برخوردار است که کمتر فرهنگ یا کشوری چنین ویژگی‌هایی دارد. ایرانیان مزه‌های جدید را با ترکیب کردن مواد غذایی به خوبی یافته‌اند. و در آشپزی ایرانی به برنجی گفته می شود که با مواد دیگری مانند انواع گوشت، سبزیجات، حبوبات و خشکبار و حتی انواع ادویجات، طبخ می‌شود که تهیه آن به هر دو صورت کته و آب‌کش ممکن است. در برخی روش‌های طبخ نیز پس از طبخ کامل چلو آن را با مواد دیگر مخلوط و پلو را تهیه می کنند. در تعریف پلو در دهخدا آمده است: “طعامی است که از برنج کنند و در آن گوشت و کشمش و خرما و مانند آن با ادویه کنند و آن را اقسام است”. انواع پلوهای ایرانی از انواع پلوهای ایرانی می‌توان به باقلاپلو، سبزی پلو، مرصع‌پلو، شیرین پلو، زرشک پلو، آلبالو پلو، ماش پلو، رشته پلو، استانبولی پلو، لوبیا پلو، نخودپلو، کلم‌پلو و عدس پلو اشاره کرد. در ژاپن پیرافو (به ژاپنی: ピラフ pirafu) نوعی غذا با برنج و گوشت و سبزیجات است. ریشهٔ این کلمه، واژه فارسی “پلو” است. پلوی فارسی با تلفظ قدیمی pilaw در دوران عثمانی وارد زبان ترکی pilav شده است و از آنجا به زبان‌های اروپایی از جمله زبان انگلیسی pilaf و زبان فرانسه pilaf راه یافته است. pirafu امروز به عنوان غذایی خاورمیانه‌ای در ژاپن شناخته می‌شود.۲ تاریخچه در تاریخ افسانه‌ای ایران آمده است که پختن خوردنی از دوران پادشاهی ضحاک آغاز شد. پیش از آن شیطان به این هنر آشنایی داشت و انواع آش‌ها و اباهای خوش و خوردنی‌های لذیذ را می‌پخت. از میان نوشته‌هایی که از زبان پهلوی در دست است در رساله دلکش خسرو کواتان و ریتک (خسرو و ریدگ) نکاتی دربارهٔ خورش‌ها و خوردنی‌ها و شیوهٔ بکار بردن و چگونگی آنها در دوره ساسانی به دست می‌آید که در تنظیم تاریخ آشپزی در ایران مآخذ معتبر است. نام بسیاری از طعام‌های ایرانی و اصطلاحات طباخی که معرب کرده شده است در کتاب‌های زبان عربی دیده می‌شود. در زبان عربی کتاب‌های چندی در زمینهٔ آشپزی وجود دارد که با پخت‌وپز ایرانیان بی ارتباط نیست چه از حیث اصطلاح و واژه میان این دو دسته شباهت‌هایی دیده می‌شود. این امر احتمالاً به این سبب بوده است که در دستگاه‌های دیوانی و اداری خلفای عباسی تعداد زیادی از ایرانیان دخیل بودند و طبعاً آداب و عادات آنان در زندگی اعراب نفوذ کرده، از جمله روش آشپزی ایران در زمان عباسیان مورد توجه قرار گرفته است. در زبان فارسی ۴ کتاب مستقل در آشپزی شناخته شده است که عبارتند از: کارنامه در باب طباخی و صنعت آن تألیف حاجی محمدعلی باورچی بغدادی از عصر شاه اسماعیل مادةالحیوة از نورالله آشپز شاه عباس «نسخه شاه جهانی» این کتاب در دوران پادشاهی شاه جهان (۱۰۲۷-۱۰۶۸) از پادشاهان مغولی هند تألیف شده است. «کارنامه» تألیف نادرمیرزا نویسندهٔ کتاب تاریخ تبریز است که در عصر قاجار نوشته شده است.۲ انواع خوراک ایرانی همه خوراک‌ها بر اساس شاخصه‌هایی همچون نوع مصرف، روش پخت‌وپز، گوناگونی مواد اولیه مورد استفاده و یا منطقه‌ای که آن غذا (پزا) رایج و شناخته شده است؛ تقسیم‌بندی می‌شوند. از مهم‌ترین خوراکهای ایرانی می‌توان به آبگوشت، قورمه سبزی و کباب‌های ایرانی اشاره کرد. خوراکهای ایرانی را می‌توان در انواع زیر طبقه‌بندی نمود۳: انواع آش، حلیم، اشکنه، کله جوش انواع آبگوشت و سوپ، شوربا انواع کوکو، کوفته و دلمه انواع فراورده‌های لبنیاتی انواع شامی، کتلت و فلافل انواع ته‌دیگ‌ها انواع پلو، چلو و پلو مخلوط انواع خورش و قلیه انواع کباب و جوجه کباب انواع برانی، خوراک لوبیا، عدسی، نرگسی و مسما انواع شیرینی، دسر، و شربت انواع ترشی، رب، شور و چاشنی انواع ته‌چین‌ها انواع ادویه‌جات و چاشنی‌های غذایی انواع خوراک سنتی با گوشت، مرغ، میگو و ماهی انواع خوراک با کله، پاچه، دل، قلوه، مغز و سیرابی ارتباط آشپزی ایرانی با دیگر شیوه‌های آشپزی طرز آشپزی ایرانی با شیوهٔ آشپزی کشورهای افغانستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، عراق و ترکیه همانند است. صبحانه ایرانی صبحانه از جمله غذاهای اصلی در فرهنگ ایرانی است. عدسی، هلیم وکله پاچه از مهم ترین غذاهای مخصوص صبحانه می‌باشد که در ایران طرفدار زیادی دارد و در ایام تعطیل مردم ترجیح می‌دهند از آنها استفاده کنند، ترکیب مناسبی از غلات (گندم) و حبوبات (عدس) و همچنین گوشت سفید (موجود در هلیم که معمولاً گوشت بوقلمون است) به اضافه مقادیری روغن خوراکی است. حلیم در فصول سرد بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد. یکی از غذاهای سنتی ایرانی کله پاچه است. غذاهای دیگر مورد استفاده توسط ایرانیان چای و شیر و خامه. تخم مرغ آب‌پز، خیار و گوجه تازه. نیمرو و سبزی خوردن. لوبیا چیتی یا عدسی یا هلیم. استفاده ازحلوا ارده (بویژه درفصل سرد) و پنیر. شیربرنج و آب میوه فصل. فرنی، کره و مربای هویج. ساندویج مرغ یا تخم مرغ، سبزیجات مانند کاهو و میوه. مصرف آب میوه‌های طبیعی بویژه پرتقال یا میوه‌هایی که ویتامین ث دارند – نان و پنیر، خرما یا گردو.